Diagnose
Brannskade - Flammeskade
Flammeskadar er den vanlegaste forma for brannskadar og utgjer om lag halvparten av alle brannskadar. Typiske årsaker er skadar ved husbrann eller ved eksplosjonsarta brannar som følge av bruk av brennbare væsker til dømes bensin, tennvæske, propan og liknande.
Flammeskadar utgjer ein stor del av brannskadane som treng sjukehusbehandling. Då flammar oftast har svært høg temperatur og inneheld mykje energi, vert det ofte djupe og operasjonskrevande skadar hjå dei som vert utsett for desse skadane.
Alle større flammeskadar (meir enn ei handflate) bør tilsjåast av lege og som oftast leggast inn i sjukehus. Store flammeskadar som omfattar meir enn 15-20 prosent av kroppsoverflata er potensielt livstrugande og må straks takast hand om av kvalifisert helsepersonell.
Store skadar er ei enorm påkjenning for kroppen og ein vil vere avhengig av moderne brannskadebehandling for å kunne overleve. I tillegg vil dei som er utsette for større flammeskadar gjerne også ha pusta inn røyk og giftige gassar og på den måten ha pådrege seg inhalasjonsskadar som og kan vere svært alvorlege.
Tilvising og vurdering
Alvorlege brannskadar vert lagt direkte inn på sjukehus og treng ingen henvisning. Ring 113 og du vil få hjelp vidare derifrå.
Ved større akutte skadar vil ein gjerne verte lagt direkte inn på sjukehus. For mindre skadar vert ein ofte tilvist vidare frå fastlege eller legevakt om dei finn det mest tenleg at skaden vert behandla på sjukehus.
Det vil ikkje vere snakk om ventetid før ein slepp til for behandling av akutte brannskadar, men ved mindre problemstillingar lyt ein gjerne vente til dagtid eller neste kvardag før vidare oppfølging ved sjukehus.
Utgreiing
Når ein kjem på sjukehuset med ein flammeskade eller annan brannskade vil ein umiddelbart verte møtt av helsepersonell. Ved store skadar vil ein gjerne nytte eit standardisert traumemottak for å utelukke livstrugande skadar.
Når det gjeld sjølve brannskaden er det viktig å få vurdert om den er så djup at den må opererast eller om den har muligheit til å gro av seg sjølv. Dei fleste flammeskadar er så djupe at det vert behov for operasjon med hudtransplantasjon. Vidare er det viktig å kunne berekne omtrent kor mykje av hudoverflata til pasienten som er forbrent. Dette gjer at ein kan berekne behovet for væsketilførsel dei fyrste timane. Dette behovet kan vere svært stort, og for å unngå at pasientane går i sjokk (livstrugande fall i blodtrykk), er det viktig å komme i gang med å gi væsketilførsel tidleg ved store skadar.
Det er difor viktig at ein kan få undersøke heile hudoverflata til pasienten og ein ynskjer difor gjerne å vere i eit godt oppvarma rom for å unngå at pasienten vert nedkjølt.
Utredning og vurdering av skadane er vanlegvis unnagjort i løpet av eit par timar. Men dette kan variere veldig. I mange tilfelle vil ein gjere ei ny vurdering av skadane 1-2 døger etter fyrste undersøking.
Behandling
Behandlinga av flammeskadar består hovudsakleg av konservativ behandling, det vil seie gjentatte sårstell eller operativ behandling, det vil seie operasjon med fjerning av forbrent vev og dekking av sår med delhudstransplantat. I tillegg vil ein ha behov for fysioterapi under heile behandlingsforløpet.
Tida behandlinga tek, varierer veldig.
For store brannskadar finnes ein tommelfingerregel som seier at ein treng behandling ved ei brannskadeavdeling i 1-1,5 døger per prosent av hudarealet som er brannskada. Det vil seie at om ein har forbrenningar på 30 prosent av kroppsoverflata, må ein rekne med minimum 30-45 dagar innnlagt på ei brannskadeavdeling. Vidare vil ein gjerne trenge tid ved sitt lokale sjukehus og ved rehabiliteringsavdelingar etter det.
For mindre skadar varierer lengda på sjukehusopphaldet veldig. Dei minste skadane treng gjerne ikkje vere inneliggande i det heile og gror av seg sjølv i løpet av eit par veker, medan andre skadar treng fleire veker på sjukehus med gjentatte operasjonar.
Oppfølging
Dersom ein har gjenverande sår eller har behov for oppfølging for å unngå skjemmande arr, vil ein verte følgt opp ved sjukehuset sin poliklinikk. Tida for oppfølging varierer mykje ut frå kva skade pasienten har hatt.
Kontakt
Sentralblokka
Brannskadeavdelinga
Oppmøtestad
5. etasje, Sentralblokka, Haukeland universitetssjukehus.
Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen