Elektrisk brannskade
Brannskadar som skuldast elektrisitet kan arte seg på mange ulike måtar. Skadane ein vert påført kan variere frå det bagatellmessige til det livstrugande.
Typar brannskadar ved elektrisitet
Brannskadar som skuldast elektrisitet er relativt sjeldne.
Ein skil gjerne mellom skadar som skuldast lågspenning (<1000 volt) og høgspenning (>1000 volt). Lynnedslag er ei ekstrem form for høgspenning.
I tillegg til brannskadar, kan straumgjennomgang i kroppen føre med seg ulike andre skadar. Til dømes kan ein få hjerterytmeforstyrrelsar eller hjertestans, ein kan oppleve nevrologiske skadar og det kan oppstå tilleggsskadar dersom ein til dømes vert kasta bort frå straumkjelda eller fell ned frå høgder etter å ha vore i kontakt med straumkjelde.
Alle elektriske brannskadar bør vurderast for overflytting til Brannskadeavdelinga ved Haukeland universitetssjukehus.
Dersom det har vore snakk om tap av bevissthet eller hjerterytmeforstyrringar, bør ein observerast i sjukehus. Høgspenningsskadar kan vere livstrugande og kan gje ei mengde djupliggande vevskade som ikkje umiddelbart er synleg. Alle skadar der ein mistenker høgspenning bør takast imot med traumeteam og vurderast av kvalifisert personell så snart som råd.
Tilvising og vurdering
Alvorlege brannskadar vert lagt direkte inn på sjukehus og treng ingen henvisning. Ring 113 og du vil få hjelp vidare derifrå.
For mindre skadar vert ein ofte verte tilvist vidare frå fastlege eller legevakt om dei finn det mest tenleg at skaden vert behandla på sjukehus.
Det vil ikkje vere snakk om ventetid før ein slepp til for behandling av akutte brannskadar, men ved mindre problemstillingar lyt ein gjerne vente til dagtid eller neste kvardag før vidare oppfølging ved sjukehus
Utredning
Når man kommer til sykehuset med en brannskade blir man umiddelbart møtt av helsepersonell. Ved store skader vil man gjerne benytte et standardisert traumemottak for å utelukke livstruende skader.
Når det gjelder selve brannskaden er det viktig å få vurdert om den er så dyp at den må opereres, eller om den har mulighet til å gro av seg selv. De fleste elektriske skader er så dype at det blir behov for operasjon med hudtransplantasjon. Videre er det viktig å beregne omtrent hvor mye av hudoverflaten til pasienten som er forbrent. Dette gjør at man kan beregne behovet for væsketilførsel de første timene. Behovet for væsketilførsel kan være svært stort, og for å unngå at pasienten går i sjokk (livstruende fall i blodtrykk), er det viktig å komme i gang med væsketilførsel tidlig ved store skader.
Det er derfor viktig at man kan få undersøkt hele hudoverflaten til pasienten, og man ønsker derfor å være i et godt oppvarmet rom, for å unngå at pasienten blir nedkjølt.
Ved elektriske skader kan det foreligge store vevsskader som ikke umiddelbart er synlige. Dette avhenger av strømgangen gjennom kroppen. Ved høyspenningsskader vil det ofte være behov for umiddelbar operasjon. Det er da oftest snakk om eskarotomiar (å dele den uelastiske, brannskadde huden slik at man unngår skadelig økning av vevstrykket i den aktuelle delen av kroppen) eller fasciotomiar (å dele en muskelhinne for å unngå skadelig økning av vevstrykket inne i en muskel).
Utredning og vurdering av skadene blir vanligvis utført i løpet av et par timer, men dette kan variere veldig. I mange tilfeller vil man gjøre en ny vurdering av skadene ett til to døgn etter første undersøkelse.
Behandling
Behandlingen av elektriske skader består som oftest av operativ behandling, det vil si operasjon med fjerning av forbrent vev og dekking av sår med delhudstransplantat.
Videre kan det være behov for operasjon for å fjerne ødelagt vev som følge av strømmens gang gjennom kroppen. Spesielt gjelder dette skader som følge av høyspenning. Da motstanden i ulike vevstyper varierer, kan dette skademønsteret være uforutsigbart. Der strømmen møter motstand utvikler det seg høy temperatur og vevsskade, gjerne rundt større ledd og i ulike muskler. Det kan være behov for fjerning av store mengder ødelagte muskler og annet vev og i en del tilfeller ender en opp med behov for amputasjoner.
Tiden behandlingen tar, varierer veldig. Små skader som gror uten operasjon, tilheler gjerne i løpet av to-tre uker.
Større elektriske skader som skyldes høyspenning, trenger operativ behandling og bruker ofte lenger tid på å tilhele. I noen tilfeller kan behandlingsløpet strekke seg over flere måneder.
Oppfølging
Dersom man har gjenværende sår eller behov for oppfølging for å unngå skjemmende arr, blir en fulgt opp ved sykehusets poliklinikk. Varigheten på oppfølgingen vil variere ut fra hvilken skade pasienten har hatt.
Dersom man har gjennomgått en skade som følge av høyspenning eller lynnedslag, kan det ofte være aktuelt med oppfølging av nevrofysiolog for å avdekke diffuse skader på perifere nerver. Det kan også være aktuelt med oppfølging av nevropsykolog for å avdekke eventuelle diffuse senfølger for hjernefunksjon.
Kontakt
Sentralblokka
Brannskadeavdelinga
Oppmøtestad
5. etasje, Sentralblokka, Haukeland universitetssjukehus.
Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen