Biologisk behandling ved revmatisk sykdom
Biologiske legemiddel er ein klasse medikament som er spesialdesigna for å hemme spesifikke trinn i betennelsesprosessen. Legemidla blir kalla «biologiske» fordi slike legemiddel er framstilte frå biologisk materiale, til forskjell frå legemiddel som er syntetisk framstilte.
Biologiske legemiddel er ein klasse medikament som er spesialdesigna for å hemme spesifikke trinn i betennelsesprosessen. Legemidla blir kalla «biologiske» fordi slike legemiddel er framstilte frå biologisk materiale, til forskjell frå legemiddel som er syntetisk framstilte.
Ulike typar biologisk behandling
Behandlinga blir vurdert for pasientar med aktiv sjukdom som ikkje har fått tilstrekkeleg effekt av, eller ikkje toler annan type behandling. Sjukdommen må ha ei stor alvorsgrad og du må ha prøvd anna behandling først. Ofte blir biologiske legemiddel kombinerte med andre legemiddel mot revmatisk sjukdom.
- TNF-hemmarar mot leddgikt, spondyloartrittar og psoriasisleddgikt
- B-celle-hemmarar mot leddgikt og bindevevssjukdommar
- T-celle-hemmar mot leddgikt
- Interleukin 6-hemmar mot leddgikt, bindevevssjukdommar og vaskulittar
Meir informasjon om kvart enkelt legemiddel
Tilvising og vurdering
Behandlar ved revmatologisk avdeling viser til denne behandlinga.
Før
Før du kan starte med biologisk behandling må legen vurdere om du har andre tilstandar som gjer at du ikkje kan bruke behandlinga, det kan til dømes vere nyleg kreftsjukdom eller hjartesvikt. Du må ta blodprøver for å utelukke leverbetennelse (hepatitt) og tuberkulose, og røntgen av lungene (røntgen thorax).
Dersom du får klarsignal for oppstart med biologisk behandling, tilrår vi vaksinar mot influensa og koronavirus på hausten og lungebetennelsesvaksine (Pneumovax) kvart 6. år. Vaksinar kan setjast hos fastlege eller vaksinasjonskontor.
Behandling
Biologisk behandling blir gitt som intravenøs infusjon eller injeksjon. Du får informasjon om behandlingen før oppstart.
Infusjonsbehandling
Injeksjonsbehandling med sprøyte/penn
– vil du få opplæring i å sette selv. Disse gis med intervall fra daglig til hver fjerde uke, avhengig av type medikament.
Resept på medisinen sendes elektronisk til apotek. Det gjør at du kan hente medisinen på det apoteket du selv velger. Det kan være litt ventetid på at apoteket får inn medisinen. Du må hente ut medisin og ta med på opplæringstimen.
Så lenge behandlingen varer skal du regelmessig ta blodprøver hos fastlegen din. Du har selv ansvar for dette. Du og fastlege får informasjon om hvilke blodprøver du skal og hvor ofte.
Behandlingen varer ofte over flere år.
Dersom du skal ha tannbehandling eller operasjon må lege vurdere om du bør ta pause fra behandlingen.
Kliniske studiar
1 klinisk studie er open for rekruttering. Saman med legen din kan du vurdere om ein klinisk studie er aktuell for deg.
Sjå fleire kliniske studiarEtter
Du blir innkalla til vurdering av effekt etter ca 3 månader.
Så lenge behandlinga varer skal du ta regelmessig blodprøver hos fastlege. Du har sjølv ansvar for å ta blodprøvekontrollar hos fastlegen din. Ved oppstart av biologisk behandling får du utlevert eit skjema med oversikt over kva blodprøver du skal ta.
Viss du berre bruker biologisk behandling for leddsjukdommen din skal du ta blodprøver kvar 3. mnd. Viss du bruker tilleggsbehandling med Methotrexat eller andre sjukdomsmodifiserande medisinar (DMARDS) skal du ta blodprøver noko oftare, vanlegvis kvar 6.-8. veke. Det er viktig at du held fram med denne tilleggsbehandlinga dersom du toler henne, fordi biologisk behandling er meir effektiv i ein slik kombinasjon.
Behandlinga varer ofte over fleire år dersom ho har ønskt effekt og ikkje biverknader. Under behandling med biologiske legemiddel går du til regelmessig kontroll på revmatologisk poliklinikk eller hos privatpraktiserande revmatolog. Ved tap av effekt kan det vera nødvending å skifta medikament. Dersom det har vore fråvær av betennelsesaktivitet i lengre tid kan det gjerast eit avslutningsforsøk.
Ver merksam
Under behandling med biologiske legemiddel må du vera merksam på følgjande:
- Infeksjonar: Luftvegsinfeksjonar som #biholebetennelse og lungebetennelse kan oppstå hyppigare enn elles. Det same gjeld urinvegsinfeksjonar. Om du har diabetes (sukkersjuke) eller har nedsett immunforsvar kan du lettare få ulike infeksjonar.
- Kontakt legen om du får teikn på infeksjon som feber, vedvarande hoste, vond hals, slappheit / trøyttleik, svie / sterk lukt ved vasslating. Ved infeksjonssjukdom må ein utsetja den biologiske behandlinga.
- Hjartesvikt: Nokre biologiske legemiddel skal ikkje brukast dersom du har moderat eller alvorleg hjartesvikt.
- Kreftsjukdom: Dei fleste biologiske legemiddel skal ikkje brukast dersom du har ein kreftsjukdom, og berre etter nøye vurdering dersom du tidlegare har hatt ein kreftsjukdom. Dersom ein slik sjukdom oppstår under biologisk behandling, må behandlinga avsluttast.
- Operasjon: Om ein operasjon er planlagd, må lege vurdera kor lang pause du bør ha frå behandlinga, både før og etter operasjonen.
- Vaksinar: Alle som skal ha biologisk behandling bør vera vaksinerte mot lungebetennelse (pneumokokkar) og influensa (kvart år i sesongen). Snakk med legen når du treng andre vaksinar. Ein skal ikkje ha levande vaksinar.
- Graviditet / amming: Ein veit enno ikkje om alle biologiske legemiddel er trygge å bruka under svangerskap av omsyn til fosteret. Dersom du blir gravid medan du bruker eit biologisk legemiddel, må du kontakta revmatolog for å diskutera vidare behandling. Viss du planlegg å bli gravid, må du diskutera medikamentell behandling med behandlande revmatolog i god tid. Det er ulik dokumentasjon for dei ulike biologiske legemidla med omsyn til påverking på sædceller. Menn som planlegg å bli far, må diskutera bruken sin av biologiske legemiddel med behandlande revmatolog.
Kontakt
Gamle hovedbygg
Revmatologisk avdeling
Oppmøtestad
3. etasje i Gamle hovedbygg på HaukelandGamle hovedbygg
Jonas Lies vei 71
5053 Bergen