Behandling
Pacemaker
Ein pacemaker er eit lite apparat (ca 5 x 5 cm x1 cm) som vert operert inn under huda øverst på venstre sida av brystkassen. Den inneheld ein liten datamaskin med batteri og er kobla til 1, 2 eller 3 ledningar som går ned til hjartet. Ein kan justere pacemakeren slik at den passar best mogleg til den enkelte sitt behov. Pacemakeren overvaker hjarterytmen kontinuerleg og gjev pasienten behandling dersom eigen hjarterytme er for langsom. Den vil då gje elektriske signal til hjartet slik at det kjem eit nytt slag. Desse signala kjenner ein ikkje.Det vert nytta forskjellige typar pacemakere, alt etter kva som er årsaka til at ein treng pacemaker. Hjartet kan slå for langsomt eller ha pausar mellom hjarteslaga. Dette kan føra til svimmelhet og ein kan svime av om hjernen ikkje får nok blod. Daglegdagse aktivitetar vil då kunne gjere deg kortpusta og slapp. Kva type pacemaker som vert valt til deg er avhengig kva hjarterytmeforstyrring du har.
Den vanlegaste typen pacemaker har 2 ledningar, 1 til høgre forkammer og 1 til høgre hovudkammer. Nokre pasientar treng berre 1 ledning til høgre hovudkammer.
Ein hjartestartar eller ICD har på same måte som ein pacemaker 1 ledning til høgre hovudkammer og nokre gongar også 1 ledning til høgre forkammer.
Ein biventrikulær pacemaker, som også vert kalla hjartesviktpacemaker har 3 ledningar; 1 i høgre forkammer, 1 til høgre hovudkammer og 1som ligg utanfor venstre hovudkammer. Denne kan også kombinerast med ein hjartestartar.
Før
Du blir kalla inn til sjukehuset dagen før operasjonen, eller tidleg samme dag. Det vert då tatt blodprøver og det vert samtale med sjukepleiar og lege. I nokre tilfeller kan det vere nødvendig med undersøkingar som for eksempel røntgenbilete av hjartet og lunger, eller ultralyd av hjartet. Ta med toalettsaker til sjukehuset, vanlegvis overnatter du ei natt på sjukehus etter operasjonen. Det kan vere lurt å legge smykker og verdisaker heime, då avdelinga ikkje har høve til å ta vare på dette medan pasienten er til operasjon.
På operasjonsdagen skal du faste frå midnatt, det vil seie ikkje spise, drikke, røyke eller snuse. Du vil få dusje med spesialsåpe (Hibiscrub) kvelden før og om morgonen og få ei rein seng.
Du vil få ein venekanyle, eit tynt plastrør, inn i ei blodåre til å få antibiotika og eventuelt andre medisinar gjennom.
Under
Sjølve operasjonen foregår i lokalbedøving, slik at pasienten er vaken under operasjonen. Pasienten får tilbod om avslappande og smertestillande medisin under operasjonen.
Førebuingar og sjølve operasjonen vil vare omlag 1-2 timar, ein hjartesvikt pacemaker med 3 ledningar tek lengre tid, omlag 1-3 timar.
Etter at lokalbedøving er satt, lagar legen eit snitt i huda på ca 5-6 cm. Deretter finn ein ei blodåre som kan brukast til å føre ledningen ned til hjartet. Ledningane vert ført gjennom vena under kragebeinet via den store hulvena og til høgre hovudkammer eller til høgre forkammer. Den tredje ledningen til ein hjartesviktpacemaker blir lagt i ei vene som ligg på utsida av venstre hovedkammer.
Når ledningen er i rett posisjon, ligg ledningsspissen mot den indre veggen i hjartet. Posisjonen vert kontrollert med elektriske målingar og røntgengjennomlysning. Ledningen vert festa med ein liten skrue i hjarteveggen og vil etterkvart gro fast til hjarteveggen. Pacemaker-batteriet vert plassert under huda øverst på venstre side, nokre cm under kragebeinet, og kobla til ledningane.
Etter
Etter operasjonen kjem du tilbake til sengeposten. Der skal du halde senga i 2-4 timer, dette for å førebygge blødning frå operasjonssåret. Du kan få mat og drikke når du er i form til det.
Det vil kunne vere smerter frå operasjonssåret dei første dagane. Du kan eventuelt bruke smertestillande som paracetamol for sårsmertene. I løpet av kvelden eller formiddagen dagen etter vert det tatt røntgen-bilete av brystkassen for å sjekke at ledningane fortsatt ligg på plass. Det blir også gjort ein kontroll av pacemakeren for å sjå at denne fungerer som planlagt før du drar heim. Vanlegvis treng du ei overnatting på sjukehus etter operasjonen før du kan dra heim.
Du kan bruke armane normalt etter operasjon. Hald såret tørt og reint i 12 dagar til du fjernar sting hos eigen lege. Unngå å dusje rett på såret, bruk handdusj. Unngå hard fysisk aktivitet som gjer deg svett under bandasjen til stinga er fjerna. Dette for å hindre infeksjon. Når det er gått 4 veke etter operasjonen skal ein ikkje lenger trenge å tenkje på at ein har ein pacemaker og ein kan leve livet som vanleg.
Kontrollar
Pacemakeren skal kontrollerast jamnleg, enten her på Haukeland eller på ditt lokalsjukehus. Første kontroll er vanlegvis 1-3 månader etter operasjonen, deretter kvart halvår, årleg eller annakvart år. Kontrollen vert gjort ved hjartepoliklinikken og tek ca 30 min. Du får innkalling i posten.
På kontrollane vil ein kunne sjekke batteriets tilstand, funksjonen til ledningane og sjå korleis hjarterytmen har vore. Nokre pasientar kan få heimekontrollar via telenettet, slik at ein kan sende informasjon frå pacemakeren eller hjartestartaren til sjukehuset der ein lækjar eller sjukepleiar ser på målingane. Dette vil veksle med oppmøtekontrollar ved sjukehuset.
Pacemaker batteriet har ei levetid på 5-15 år, avhengig av type, funksjon og kor mykje den er i bruk. Ved bytte av batteri vert ein kalla inn til sjukehuset om morgonen, operert i løpet av dagen og kan dra heim samme dag. Vanligvis vert berre batteriet bytta, medan ledningane kan nyttast vidare. Etter et batteribytte er det viktig å halde såret tørt og reint til fjerning av sting hos eigen lege etter 12 dager. Det er ingen restriksjonar i forhold til armbevegelsar dersom du ikkje har fått nye ledningar, men vere varsom den fyrste veka slik at såret får gro.
Ver merksam
Forholdsreglar for pacemakerpasienter:
- Ein skal alltid informere lege/helsepersonell om at ein har pacemaker
- Du får tilsendt eit internasjonalt pacemaker kort i posten etter ca 3 veker. Dette kortet bør ein alltid ha med seg. Kortet er ditt bevis på at du har pacemaker og inneheld informasjon om batteri og ledningar. Ein skal vise det fram ved andre sjukehus og i tryggleikskontrollar på flyplassar.
- MR undersøkingar er no mogleg med visse typar pacemaker og hjartestartar. Det må gå minst 6 veker etter pacemaker operasjonen før ein tek MR undersøking og det må gjerast omprogrammering før og etter MR.
Komplikasjonar til operasjon er uvanleg. Det som gjev grunn til bekymring er følgande:
- Blødning i operasjonssåret
- Aukande hevelse eller smerte fra operasjonssåret
- Feber
- Svimmelhet eller besvimelse
Dersom noko av dette skulle oppstå innan dei første 14 dagene skal du ta kontakt med sjukehuset som opererte deg. Utover dette må du ta kontakt med fastlege/legevakt for vurdering.
Pacemaker utan ledning
Det er utvikla ein ny og svært liten pacemaker der heile pacemakeren ligg inne i hjartet. Den vert lagt inn gjennom vene i høgre lyske. Sidan denne pacemakeren berre stimulerer i høgre hovudkammer er den mest nytta til pasientar med kronisk forkammerflimmer. Heile pacemakeren er ca 2 cm lang og vert festa direkte i hjarteveggen med mothaker. Førebuingane til operasjon av ledningslaus pacemaker er stort sett dei samme som til andre pacemakeroperasjonar. Pasienten får lokalbedøving i høgre lyske under operasjonen og får også tilbod om avslappande medisin. Etter operasjonen må pasienten ligge i seng til dagen etter, dette på grunn av blødningsfare frå innstikk i lyske. Det vert tatt røntgenbilde av brystkassa etter pacemakeroperasjonen for å kontrollere plassering av pacemakeren.
Då denne pacemakeren ikkje har ledningar, kan ein fritt bevege armen etter operasjonen og det er berre eit sting i høgre lyske som skal fjernast etter 10 -14 dagar. Ein skal vere forsiktig med tunge løft til fjerning av sting i lyske, dette for at det ikkje skal begynne å blø. Pasienten kjem til kontroll ved hjartepoliklinikk som vanleg. Denne pacemakeren har ei levetid på ca 10 år. Det er dei samme forholdsreglane for pasientar med pacemaker utan ledningar som for andre pacemaker pasientar.
Kontakt
Sentralblokka
Hjarteavdelinga post 1s2v
Oppmøtestad
Hjartepost 1 held til i 6. etasje i Sentralblokka.
Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen