Nyrekreft
Nyrekreft rammar 7–800 pasientar per år i Noreg. Dei fleste blir i dag oppdaga tilfeldig, men framleis er det ein del som kjem på grunn av symptom. Dei vanlegaste symptoma er blod i urinen eller smerter i flanken. Ved spreidd sjukdom er trøyttleik og dårleg allmenntilstand ikkje uvanlege debutsymptom.
Prognose
Ved nyrekreft utan spreiing er behandlinga kirurgi, mens det ved spreiing ikkje finst noka kjend heilande behandling.
Overlevinga er avhengig av svulsten sitt stadium og graden av hissigheit. Av alle som får påvist ein svulst i nyra er det 20–30 prosent som ikkje har kreft, men godarta forandringar i nyra.
Tilvising og vurdering
Når fastlegen har grunngitt mistanke om kreft skal du bli vist direkte til eit pakkeforløp for kreft. Eit pakkeforløp er eit standardisert pasientforløp som beskriv organiseringa av utgreiing og behandling, kommunikasjon/dialog med deg og pårørande dine, i tillegg til ansvarsplassering og konkrete forløptider.
Pasientinformasjon om pakkeforløp (helsedirektoratet.no)
Forløpskoordinatoren sørger for å sette opp timane du skal ha i utgreiinga.
Når kriteria for tilvising til pakkeforløp for nyrekreft er oppfylte, tilviser fastlege, praktiserande spesialist, annan helsefagleg person med tilvisingsrett eller sjukehusavdeling til relevant urologisk avdeling for vidare utgreiing og eventuell behandling i pakkeforløp.
Utgreiing
I løpet av utgreiinga blir det gjort undersøkingar av deg for å avklare om du har kreft eller ikkje.
Kva undersøkingar som blir gjorde varierer, men mange blir undersøkte med ulike røntgenundersøkingar, og vi tar eventuelt ei vevsprøve for å sikre diagnosen. Fleire undersøkingar kan vere nødvendige og du blir informert undervegs.
Når resultata frå undersøkingane og prøvene er klare, vil vi som oftast kunne avklare om du har kreft eller ikkje og vi tar ei avgjerd om diagnose. Om du ikkje har kreft, avsluttar vi pakkeforløpet.
Pasientinformasjon – Utgreiing ved mistanke om nyrekreft (helsedirektoratet.no)
Standard klinisk undersøking og blodprøver
Alle pasientar skal gå gjennom ei standard klinisk undersøking og få tatt standard blodprøver under utgreiinga.
Når ein svulst er oppdaga, må han kartleggast godt. Dette gjer vi vanlegvis med ei dedikert CT-undersøking av nyrene. Mange må derfor ta ei ny CT-undersøking. I tillegg skal alle som har fått påvist ein nyresvulst få tatt CT-undersøking av lungene for å sjå etter spreiing.
I nokre tilfelle er det ønskeleg med ei vevsprøve av svulsten for å fastslå om det ligg føre nyrekreft eller om det er noko anna. Andre undersøkingar er ikkje standard, men kan bli aktuelle ved spesifikke symptom som legen meiner kan settast i samanheng med nyrekreftsjukdommen.
Pakkeforløp heim
Alle pasientar som får ein kreftdiagnose, blir inkludert i pakkeforløp heim for pasientar med kreft. Gjennom pakkeforløpet går vi gjennom dei individuelle behova dine for tenester og oppfølging utover sjølve kreftbehandlinga.
Behandling
Om du har kreft, planlegg vi nå kva behandling som er best for deg. Ei avgjerd om behandling tar vi i samråd med deg, vanlegvis basert på vurdering i eit tverrfagleg team-møte.
Det finst fleire moglege behandlingar. Kva som er best for deg kan du og helsepersonell komme fram til saman. Dette blir kalla samval. Å vere med og bestemme er ein rett du har.
Samval inneber at du mottek informasjon om fordelar og ulemper ved dei ulike alternativa. Så kan du saman med helsepersonell sjå desse opp mot kvarandre, ut ifrå kva som er viktig for deg.
Her er tre spørsmål du kan stille din behandlar:
- Kva alternativ har eg?
- Kva fordelar og ulemper er moglege ved desse alternativa?
- Kor sannsynleg er det at eg vil oppleve nokre av desse?
Behandling ved ikkje-spreidd sjukdom
Kirurgi
Kirurgi er den einaste heilande behandlinga som kan givast. Ein kan fjerne heile eller delar av nyra. Dette kan gjerast med open operasjon eller med kikhòlsmetodar. Kva som blir valt, avheng av forhold ved svulsten og pasienten.
Svulst-øydeleggande behandling (Cryobehandling eller radiobølgebehandling)
Avventande behandling
Behandling ved spreidd sjukdom
Lindrande behandling
Ved langt kommen kreft der sjukdommen ikkje kan heilast, ligg det nå føre ei rekke moglegheiter både til livsforlengande behandling og god symptomførebygging og symptomlindring.
Mange pasientar kan leve bra i årevis med kreft som har spreidd seg, og mange døyr av heilt andre årsaker.
Kliniske studiar
2 kliniske studiar er opne for rekruttering. Saman med legen din kan du vurdere om ein klinisk studie er aktuell for deg.
Sjå fleire kliniske studiarOppfølging
Oppfølging ved ikkje-spreidd sjukdom:
Etter kirurgi skal alle pasientane komme til kontroll etter 6 veker. På denne kontrollen vil dei bli tildelt eit oppfølgingsprogram tilpassa deira risiko for tilbakefall av sjukdommen. Vanlegvis blir opererte pasientar følgt opp i 5 år etter kirurgi.
Oppfølging ved spreidd sjukdom:
Alle pasientar vil bli følgde opp individuelt, og noka generell beskriving kan vi ikkje gi.
Rehabilitering og meistring ved kreftsjukdom
Det finst ei rekkje tilbod som kan vere til hjelp for å kome tilbake til kvardagen under og etter kreftsjukdom. Derfor er det viktig å tenkje rehabilitering og meistring av sjukdommen heilt frå sjukdomsstart og begynnelsen av behandlinga. Målet er å kunne fungere og leve med eller etter kreftsjukdom, med så god livskvalitet som mogleg.
Kontakt
Sentralblokka
Urologi
Oppmøtestad
Poliklinikk: Sentralblokka, 2. etasje
Sengepost: Post 2, Sentralblokka, 4. etasje
Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen