Kutan abscess, furunkel og karbunkel
Kutan abscess, furunkel og karbunkel er alle lokaliserte infeksjonar i huda. Furunkel er rundt ei hårrot. Karbunkel er større enn furunkel. Begge kan kallast abscessar. Abscessar er avgrensa betennelsar som dannar eit pussfylt holrom.
Årsaker
Årsaka til abscessutvikling er oftast ein bakteriell infeksjon, men kan også komme frå enkelte soppartar og amøbar. Det startar som ein infeksjon i eit område som etter kvart lukkar seg i eit holrom, med generell infeksjon i vevet rundt. Pusset i holrommet består av vevsrestar, kvite blodlekamar og levande og daude bakteriar.
Sidan sjølve holrommet ikkje har blodforsyning, gjer slike holrom det vanskeleg å komme til, både med forsvaret til kroppen og med medikament. Det blir også danna ein slags kapsel/tjukk vegg rundt holrommet. Slike betennelsar i huda kan oppstå over heile kroppen, men er gjerne meir vanleg i område med sterk behåring, mykje sveitte og mange talgkjertlar.
Tilvising og vurdering
Ved mistanke om abscess er det viktig å oppsøkje fastlegen sin. Ofte vil tilstanden vere ei mildare grad som kan behandlast ferdig hos fastlegen. Primærlege vil vurdere allmenntilstand, måle temperatur, ta blodprøvar og gjere klinisk undersøking av det aktuelle området. Ut frå dette vil legen avgjere om tilstanden treng behandling i sjukehus eller kan takast hand om lokalt.
Utredning
Undersøkinga
Du vil få spørsmål om korleis tilstanden har utvikla seg. Legen vil undersøkje deg og eventuelt ta blodprøver, ultralyd eller CT for å vurdere om det er nødvendig med operasjon.
Ved operasjon
Operasjon for abscess går ofte føre seg i lokalbedøving. Dersom operasjonen er meir omfattande, eller på veldig smertefulle område, kan narkose vere nødvendig. Før operasjon med narkose må du faste.
Faste
Før operasjonen/undersøkinga må du faste. Dersom du ikkje møter fastande, kan det hende vi må avlyse eller utsetje timen.
Dei siste 6 timane før operasjon/undersøking skal du ikkje ete mat eller drikke mjølk/mjølkeprodukt. Barn kan få morsmjølkerstatning inntil 4 timar før operasjon/undersøking, og morsmjølk inntil 3 timar før. Dei siste 2 timane skal du unngå tyggegummi, drops, snus og røyk, fordi dette kan auke mageinnhald og magesyre.
Fram til 2 timar før operasjon/undersøking kan vaksne drikke klare væsker. Barn kan drikke klare væsker fram til 1 time før. Klare væsker er: Vatn, saft, juice utan fruktkjøt, brus, te og kaffi utan mjølk. Alle kan svelge medisinar med eit lite glas vatn inntil 1 time før. Du kan pusse tenner og skylje munnen når som helst.
- Mat og mjølk/mjølkeprodukt: Skal stoppast 6 timar før
- Klare væsker, tyggegummi, drops, snus og røyk: Skal stoppast 2 timar før
- Klare væsker, barn: Skal stoppast 1 time før
Dersom du likevel har ete eller drukke utanom de tidene som står her må personalet få vite det. Før enkelte inngrep skal du drikke ein bestemt mengde næringsdrikk.
Strengare reglar kan vere naudsynt for nokon. Det får du i så fall beskjed om.
Medisinar
Ta med alle dei faste medisinane dine på operasjonsdagen. Du får beskjed av legen om kva du kan ta, og kva du ikkje bør ta. Bruker du Marevan eller annan blodfortynnande medisin må du kontakte fastlegen to veker før operasjonen for å avtale eventuell nedtrapping. Dersom du blir innlagd på sjukehuset, vil du få det du eventuelt bruker av faste medisinar frå avdelinga. Det kan vere lurt å ha ei liste over dei medisinane (namn, dose, tidspunkt osb.) du bruker, anten på ein lapp i lommeboka eller på mobiltelefonen.
Hygiene
For å redusere infeksjonsfaren er det viktig at du dusjar same morgon som du møter til planlagd kirurgi. Unngå å bruke bodylotion og ikkje ha på deg naglelakk. Du bør heller ikkje ha på deg smykke/piercing eller klokke.
Dersom du er forkjøla eller har vorte sjuk av andre grunnar når avtalen nærmar seg, må du gi beskjed. Dette gjeld særleg dersom operasjonen skal skjer i narkose.
Behandling
Behandlinga består i å drenere holrom for å få ut bakteriar og puss.
Ofte blir også infeksjonen nedkjempa med antibiotika. Dette får du via tablettar eller intravenøst. Ofte vil ein infeksjon som gir allmenne symptom kunne krevje antibiotika intravenøst ein periode til infeksjonen har snudd.
Ved Haukeland er inndelingen slik:
- Hode, hårfestet området: nevrokirurgi
- Hode, ikke hårfestet området, og hals: Øre, nese, hals/Plastikkirurgi
- Underarm og hånd: Plastikkirurgi
- Overarm: Ortopedi
- Overkroppen: Generell kirurgi
- Armhulen: Endokrinkirurgi/karkirurgi
- Genitalia, mann: Urologi, kvinner: Gynekologi
- Underekstremiteter: Ortopedi
Oppfølging
Ofte vil du vere innlagd til holrommet er drenert og vi ser at infeksjonsprøver snur og tilstanden er på tilbakegang.
Etter du har drege heim, kan det vere behov for antibiotikakur i form av tablettar og vidare oppfølging hos fastlege.
Det kan framleis vere behov for å skylje holrommet som var fylt av bakteriar etter du komme heim, for å hindre tilbakefall.
Ver merksam
Dersom opninga til holrommet lukkar seg medan det framleis produserer litt puss derifrå, kan tilstanden blusse opp igjen. Det er viktig at opningar til slike holrom blir haldne opne inntil dei ikkje lenger produserer puss og helst endå litt til.
Kontakt
Sentralblokka
Plastikkirurgi
Oppmøtestad
Kirurgisk ekspedisjon i 2. etasje i Sentralblokka.Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen