Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo Helse Bergen

Blodprøve

Ved blodprøver tappar vi litt blod og undersøker det for å få eit bilete av kva som skjer i kroppen din, og for å finne normale eller sjukelege forhold i kroppen. Det kan vi sjå ved å studere antal blodceller og samansettingar av ulike biokjemiske stoff. Vi kan også bruke blodprøva til å sjå om du har fått i deg legemiddel eller giftstoff.

Blodprøvetaking av barn

Vi har flinke og erfarne prøvetakarar med gode prosedyrar for blodprøvetaking på barn. Saman med oss kan du vere med på å gjere opplevinga av blodprøve så god som mogleg for ditt barn. På denne sida finn du nyttig informasjon og verktøy som du kan bruke til førebuing.

Les meir om blodprøvetaking av barn og førebuingar
Mor og ung gutt sitter i venteareal på sykehus.

Tilvising og vurdering

Prøvetakingspoliklinikkane tar blodprøvar av pasientar frå sjukehuset sine poliklinikkar og sengepostar i opningstidene. 

Prøvetaking av pasientar utanom sjukehuset skjer først og fremst hos fastlegen. Om prøvetakinga byr på spesielle problem kan vi ta blodprøver fastlegen din har bestilt.  

Før

Enkelte analysar blir direkte påverka av måltid og/eller kosthald, og enkelte analysar skal tas til bestemte tidspunkt på døgnet. Det er difor viktig at du følgjer retningslinjene frå den som har bestilt blodprøva. 

Dersom det er mogeleg bør du sitte i ro i minst 15 minutter før blodprøvetakinga.

Du må ta med deg legitimasjon.  Dette er for å ivareta tryggleiken din som pasient. Blodprøvetakar vil spørje deg om fullt navm og fødselsnummer slik at vi sikrer rett prøvesvar til rett pasient. 

Rekvisisjon kan vere sendt elektronisk til laboratoriet før prøvetaking. Om du har fått ein papirrekvisisjon må du ta med denne. 

Du treng ikkje bestille time for blodprøvetaking, berre møt opp i opningstida.

Du betalar ikkje eigendel for å ta blodprøve.

Merk at tilsette ved laboratoriet ikkje kan ta fleire prøver enn det tilvisande lege har bestilt.

Det er viktig at du førebur barnet som skal ta blodprøve. Fortel barnet at det kjem eit stikk og at det går fort over. Dersom barnet er roleg, og arma blir heldt i ro, aukar sjansen for ei vellukka prøvetaking, og barnet slepp fleire forsøk. Som pårørande må du vere med inn, og det kan vere lurt å la barnet sitte på fanget.

Ofte er vi to som er med når vi tar blodprøver av barn. Ein som tar prøva og ein som støttar arma og avleier barnet. Gråt er ein naturleg reaksjon hos nokre barn, anten fordi dei er redde, blir heldt fast, eller fordi det er vondt. Di oppgåve under prøvetakinga er å halde rundt barnet, trøyste og skryte av det. Det er viktig at du som følgjer barnet er roleg under heile prosessen. Det gjer ofte situasjonen tryggare for barnet og lettare for alle.

Ei fin hjelp for barnet er plaster eller krem med bedøving. Dette kan ein kjøpe på apoteket utan resept, og sette på minst ein time før blodprøvetakinga. Bruk av smertelindring kan hindre at barn gruer seg til framtidige prøvetakingar.

Du kan lese meir om smertelindring i samband med blodprøvetaking her

Verken plaster eller krem fungerer ved stikk i hæl eller finger.

Blodprøve hos barn

 

Ofte stilte spørsmål

Analyseresultatet kan bli påverka av ei ulike rekkje forhold, følg derfor instruksane om blant anna faste, diett eller fysisk aktivitet som lege/sjukepleiar gir i forkant av blodprøvetakinga.

Kroppsstillinga påverkar blodvolumet i kroppen. Det er ein fordel at du sit i 15 minutt før blodprøvetakinga, slik at blodvolumet blir stabilisert.

Å faste vil seie at du ikkje skal ete eller drikke dei siste åtte til tolv timane før blodprøvetakinga.

Dersom du ikkje har fått andre instruksjonar, kan du ta medisinar som vanleg. Ved terapikontroll av medikament blir blodprøven vanlegvis teken rett før neste dose, men det finst unntak. Legen vil informere om dette.

Du bør unngå fysisk aktivitet utover vanleg gange før prøvetakinga, like eins hard trening og hardt kroppsarbeid i dagane før prøvetakinga.

Nokre komponentar i blodet varierer i løpet av døgnet. Følg retningslinjene du får frå legen. Dersom du har spørsmål om prøvetakingstidspunktet, kontaktar du tilvisande lege.

Dersom du har fått papirrekvisisjon(ar) frå legen/avdelinga, må du ta dei med til   blodprøvetakar. Pasientar som er tilvist frå primærhelsetenesta (f. eks. fastlege) må ha med utfylt papirrekvisisjon dersom denne ikkje er sendt laboratoriet elektronisk.

I dei fleste tilfeller er blodprøvetaking uproblematisk og lite smertefullt. Enkelte kan likevel føle eit ubehag og bli uvel under blodprøvetakinga. Gi beskjed til prøvetakaren dersom dette gjeld deg, slik at vi kan legge til rette for ei best mogeleg prøvetaking. Lokalbedøving kan nyttast, men dette må smørjast på huda éin til to timar før blodprøvetakinga.  Kremen kan kjøpast på apoteket.  

 Det er alltid ein fordel at barnet er førebudd. Prøvetakinga kan skje ved stikk i armen (venepunksjon) eller som eit stikk i fingeren/hælen (kapillær prøvetaking). Prøvetakaren avgjer kva måte som er best for barnet ditt. Snakk gjerne med legen til barnet eller laboratoriepersonalet om eventuell bedøving av huda før venøs blodprøvetaking. Det finst smertestillande krem eller plaster som kan smørjast på huda. Kremen skal smørjast inn éin til to timar før prøvetakinga.
Blodprøve hos barn

Sjølve blodprøvetakinga tek vanlegvis nokre få minutt.

Prøveresultatet blir rapportert til tilvisande lege eller avdeling. Dei fleste prøveresultata er klare same dagen, medan nokre prøveresultat krev lengre tid. 
 
Laboratoriet kan ikkje oppgi prøveresultatet til pasienten. Det er tilvisande lege som informerer om prøveresultata.

Det er ingen eigendel ved blodprøvetaking.



Under

Du blir spurt om namn og fødselsnummer (11 siffer) før vi tar blodprøva. Dette gjer vi for å sikre at prøvene blir riktig merka.

Dei fleste blodprøver blir tatt på innsida av olbogen. Du får eit stramt band rundt overarmen slik at blodåra blir godt synleg og lett å stikke i. Vi stikk med ei tynn nål og blodet blir tappa på små rør. Vi tappar vanlegvis 1 - 5 små rør med blod, avhengig av kor mange analysar legen din har bestilt.  

Sjølve blodprøvetakinga tek vanlegvis berre nokre få minutt, og blir gjort mens du sit i ein stol. Sei ifrå til blodprøvetakar om du ønsker å ligge under prøvetakinga.

For dei fleste er det uproblematisk å ta blodprøve. Det kan gi litt ubehag når nåla blir stukken inn i huda, men det går fort over. Nokre kan bli uvel under prøvetakinga. Dersom du veit at dette kan gjelde deg, er det fint om du seier ifrå til blodprøvetakar før prøvetakinga.

Etter

Etter at prøva er tatt, legg vi eit lite kompress på stikkstaden. Den skal du trykke lett på for å hindre blødingar.

Dersom du brukar blodtynnande medisinar bør du klemme litt lenger på stikkstaden.

Resultat av undersøkinga

Prøveresultatet blir sendt til tilvisande lege og det er tilvisande lege som vil informere deg om prøveresultatet. Laboratoriet har desverre ikkje høve til å formidle prøvesvar direkte til deg.

Det varierer kor lang tid det tek å analysere blodprøvene. Medan nokre resultat vil vere ferdig på få minutt, vil andre vere klar etter få timar, seinare same dag eller neste dag. For enkelte prøver kan det ta dagar før svaret føreligg. For prøver som vi må sende til andre sjukehus kan svartida variere frå dagar til veker.

Kontakt

Poliklinikk for blodprøvetaking

Kontakt Poliklinikk for blodprøvetaking

Oppmøtestad

Les meir om kor du kan ta blodprøvar og våre opningstider

Praktisk informasjon

​Utgreiing og behandling vil vere avhengig av god kommunikasjon og kartlegging av grundig sjukdomshistorikk. Derfor ber vi deg gi beskjed om du har behov for tolk under pasientsamtalane og undersøkingane så tidleg som mogleg. Dette gjeld om du til dømes har hørsels- eller synshemming, eller om du har eit anna morsmål og snakkar lite norsk.

Les meir om tolketenester og dine rettar som pasient