Revmatologisk avdeling

Bekhterevs sjukdom og andre spondyloartrittar

Spondyloartrittar (SpA) er ei gruppe revmatiske sjukdomar som er kjenneteikna av betennelse i rygg- og bekkenledd (aksial SpA) eller betennelse i ledd og sener i armar og bein (perifer SpA).

Innleiing

Bekhterevs sjukdom er kanskje den mest kjende i denne diagnosegruppa, andre diagnosar er psoriasisartritt, reaktiv artritt og artritt ved tarmsjukdommane ulcerøs kolitt og Crohns sjukdom. Behandlingsprinsippa for dei ulike SpA er i stor grad like.

Ein kan påvise tidlege teikn på betennelse i ryggen ved MR-undersøking. Ved typiske symptom, funn ved klinisk undersøking og blodprøver samt MR-forandringar blir spondyloartritten gjerne kalla non-radiografisk aksial spondyloartritt. Denne sjukdomen kan gå tilbake slik at MR-forandringar og symptom forsvinn, men ein ukjend andel vil etter nokre år få Bekhterev. Det vil seie at betennelsesforandringer blir synlege på vanlege røntgenbilete. Bekhterevs sjukdom vert òg kalla ankyloserande spondylitt sidan denne betennelsessjukdomen i rygg og bekken (spondylitt) over lang tid kan føre til tilstivning (ankylose). Framleis ser ikkje medikament-behandling ut til å hindre ei eventuell sjukdomsutvikling frå non-radiografisk aksial spondyloartritt til Bekhterev, men behandling kan betre symptoma i stor grad. Aksial spondyloartritt byrjar oftast i ung vaksen alder, nesten alltid før 40 år.

Årsaker til sjukdomen er lite kjende, men genet HLA-B27 (den såkalla Bekhterev-blodprøva) utgjer ein arveleg disposisjon.

Utgreiing

Symptom og sjukdomsteikn

Ved aksial spondyloartritt er det vanleg å ha smerter og kjenne seg stiv i korsryggen, kanskje òg høgare opp i ryggen og rundt brystbeinet. Ofte merkar ein dette om natta slik at søvnen blir forstyrra. Bevegelse lindrar medan kvile ikkje gjer det.

Langvarig sjukdom kan gi nedsett rørsleutslag i ryggen. Om ein får leddbetennelse i armar eller bein hovnar desse ledda opp og blir vonde.

Spondyloartritt inneber auka risiko for å få akutt augebetennelse (uveitt). Auget blir då vondt og raudt, og ein bør snarast bli undersøkt av augelege.

Behandling

Alle med aksial spondyloartritt blir tilrådd kondisjons- og styrketrening samt å gjere tilpassa øvingar. Dette kan betre symptom, funksjon og halde ved like rørsleutslag. Trening gir òg andre viktige helseeffektar. Du kan i starten få rettleiing frå fysioterapeut, i periodar kan det òg vere nyttig med behandling hos fysioterapeut.
Symptomlindrande medikament av typen antiflogistika har rask effekt og kan nyttast dagleg eller etter behov. Døme på slike er ibuprofen, naproxen og diklofenak. Dersom du ikkje toler antiflogistika kan du bruke paracetamol.
Revmatolog kan setje kortisonsprøyter i betente ledd. Slik kortison gir rask betring.
Sjukdomsmodifiserande medikament som Salazopyrin og Metotrexat kan redusere betennelse og tendens til skade i perifere ledd, men har lite effekt på betennelse i bekken og rygg.
Biologiske legemiddel slik som TNF-hemmarar blir gitt intravenøst på sjukehus (infliximab) eller som sprøyte i underhuden (adalimumab, certolizumab, etanercept og golimumab). Slik behandling gir ofte ei rask og god symptomlindring og kan dempe eller stoppe den revmatiske betennelsen, men har ikkje synt å kunne hindre tilstivning av ryggen på lang sikt. Dette er kostbare medikament som òg gir ein liten auke i risiko for alvorlege infeksjonar.

Revmatolog vil starte behandling tilpassa din sjukdom. Sjukdomsforløpet varierer over tid og mellom ulike pasientar. Det er naturleg at du blir tatt med på råd om kva behandling som er best for deg.

Kosthald

Du bør følgje generelle råd for riktig mengde og samansetting av kosthald. Særleg kan det vere viktig å ha tilstrekkeleg inntak av antioksidantar, omega-3 fettsyrer og kalsium

Oppfølging

Diagnose og behandlingsoppstart vert fastsett av revmatolog, og det er vanleg med kontrollar hos revmatolog, etter kvart årleg dei første åra.

I fredelege faser av sjukdomen kan fastlege overta oppfølginga. Det er viktig med oppfølging hos fastlege for andre helseproblem, særleg for kartlegging av hjarte- karsjukdom som det er litt auka risiko for ved Bekhterevs sjukdom.

Fastlegen kan skrive resept på antiflogistika, fornye resept på sjukdomsmodifiserande medikament og skrive tilvising til fysioterapeut.

Vil du vite meir?

Spondyloartrittforbundet: http://www.spondylitten.no
Norsk Revmatikerforening: https://www.revmatiker.no/diagnose/spondyloartritt-bektherev
Bekhterev Norge

Kontaktinformasjon

Praktisk informasjon

Tilvising

For å bli utredet/behandla ved Revmatologisk avdeling må ein tilvisast av lege. Når avdelinga har mottatt tilvising vil vi innan 10 verkedagar sende brev om ventetid og om det er aktuelt med poliklinisk undersøking eller opphald på sengepost.

Besøk på sjukehuset

Når du skal på besøk eller følgje ein pasient på sjukehuset, må du gjere deg kjent med gjeldande rutinar.

Les meir om besøkstider og -reglar på sjukehuset

Betaling

Du betaler ingen ting når du er innlagt på sengepost ved avdelinga.

For polikliniske undersøkingar blir pasientane belasta med eigenandel. For tida er satsen 375 kr (jamfør poliklinikkforskrifta) og dette beløpet inngår i eigendelstaket.

I tillegg til eigendelen kan du bli belasta for pasientbetaling (75 kr) for eventuelle bandasjar og bedøving som blir nytta ved undersøkinga/behandlinga. Pasientbetalinga på 75 kr er ikkje omfatta av eigendelsordninga.

Avdelinga tek ikkje imot betaling. Etter behandling vil du motta SMS der du kan velje betaling med Vipps eller faktura.

Dersom du ikkje møter til tildelt time (eller avbestiller seinare enn 24 timar før avtalt tid) blir du belasta med 1125 kr (uavhengig om du har frikort eller ikkje.)

Les meir om eigendelar og betaling på sjukehus og poliklinikk på helsenorge.no

Førebuingar

Vi ber deg ta med ei oversikt over medikamenta du eventuelt brukar. Resultatet av undersøkinga blir sendt til tilvisande lege og fastlege.

Skal du innleggast på sengepost må du ta med deg toalettsaker, tøy osv. Sjukehuset kan ikkje ta ansvar for verdiar, så vi ber om at ein ikkje tar med seg verdisaker ved innlegging.

Skal du til rehabilitering må du ta med deg treningstøy og badetøy.

Trådlaust internett

Alle pasientar og besøkande kan bruke gratis trådlaust internett på dei fleste områda på sjukehuset.

Gjest.ihelse.net er eit trådlaust nettverk for besøkande, pasientar og tilsette. Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:

Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
Trykk "Godta" når du har lest og forstått vilkåra.

Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal bare være nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.

Trøbbel med å kople til trådlaust internett?

Sjukehuset har dessverre dårleg nettverk nokre stader. Du kan derfor ha problem med å få logga deg på nettverket. Vi beklagar dette, og jobbar med å utbetre dette.

Har du ein nyare mobiltelefon, og problem med å kople det til trådlaust gjestenett på sjukehuset? Det kan skuldast nettverksinnstillingane på telefonen din. Les meir om kva du kan gjere her

Ventetider ved Revmatologisk avdeling

Ved nyleg oppståtte akutte leddbetennelsar har poliklinikken tilbod om øyeblikkeleg hjelp.

Tilvisande lege tar då telefonisk kontakt med revmatolog på vakt for tildeling av akutt-time.

Tilvisingar frå fastlege på nye pasientar blir behandla fortløpande og frist for start av helsehjelp blir gitt etter nasjonale retningslinjer etter kor alvorleg sjukdomen er. Vurderinga blir gjort på grunnlag av opplysingar i tilvisinga frå fastlegen.

Dersom du har fått tildelt time langt fram i tid og meiner at du burde få kortare frist, eller dersom du er blitt dårlegare i ventetida må du kontakte fastlegen din. Fastlegen kan ta kontakt med avdelinga for å føye til nye opplysningar og få framskunda timen.

Du kan følge med på forventa ventetid over kor lang tid dei lavest prioriterte pasientane maksimalt må vente. Gå inn på Helsedirektoratets sider: www.frittsykeh usvalg.no.