Assistert befruktning
Assistert befruktning er befruktning som skjer utenfor kroppen eller ved inseminasjon. Dette er blitt en vanlig måte å hjelpe ufrivillig barnløse til å bli foreldre.
Fertilitetssenteret tilbyr behandling til par med ønske om barn. Kvart tiande par i fruktbar alder er ufrivillig barnlause.
Årsakane til infertilitet kan vere mange. Grovt sett ser ein at årsakane til infertilitet fordeler seg med ein tredel kvar hos kvinna (f.eks. anovulasjon, tette eggleiarar) og mannen (f.eks. nedsett sædkvalitet), og ein tredel der ein ikkje finn ei klar årsak.
Kva kan vi gjere sjølv?
- Kvinner som prøver å bli gravid blir anbefalt å ta tilskot av folat på 0,4 mg dagleg. Du bør også ta folat dei tre første månadane etter positiv graviditetstest.
- Unngå tobakk - Røyking og snus reduserer fruktbarheta hjå kvinner og kan redusere sædkvaliteten hjå menn.
- Under behandlinga bør inntak av alkohol være så lågt som mogleg. Etter egginnsettinga bør kvinna ikkje drikke alkohol i det heile tatt.
- Du bør halde deg til eit moderat inntak av koffein. Meir enn fem koppar med koffeinhaldig drikke er definert som stort forbruk og kan vere med på å redusere sjansen for å oppnå graviditet.
- Hald normal vekt - Både overvekt og undervekt kan spele inn på sjansen til å bli gravid ved å gi ubalanse i hormonsystemet. Dette kan verke inn på menstruasjonssyklusen, den naturlege utviklinga av egg og eggløysing. Kroppsmasseindeksen (KMI) må vera mellom 19 og 30 før ein kan starte hormonbehandlinga.
Barneomsorgsattest
Alle som søkar om assistert befruktning må, frå 1. juli 2020, framlegga barneomsorgsattest (politiattest). For par som søkar må begge søka om attest. Søknaden vil bli avvist om ikkje barneomsorgsattest kan visast fram.
Ein barneomsorgsattest er ein politiattest for personar som skal ha omsorg for mindreårige. Attesten gir informasjon om personen er sikta, tiltalt, har vedtatt førelegg eller er dømt for brot av fleire straffeavgjerder. (til dømes seksualforbrytelser, drap, narkotikalovbrot og grov valds- og ranskriminalitet)
Eventuelle merknader på attesten skal inngå som ein del av den samla egnethetsvurderingen av paret. Ei individuell vurdering skal gjerast av behandlande lege i kvart enkelt tilfelle.
Det kan søkast om politiattest elektronisk eller per brev. Attesten er gyldig i 3 månader og må leggast ved søknadsskjemaet.
Heimelsgrunnlaget som skal givast opp er bioteknologilova §2-6 andre ledd.
Tilvising og vurdering
Spesialistar i kvinnehelse / gynekologar kan tilvise til assistert befruktning.
Utgreiing
Når tilvisinga er godkjent, vil dere få time til forundersøking på avdelinga. Vi veit at de som kjem til oss har eit stort behov for informasjon og vi ynskjer at de opplever å bli godt ivaretatt, føler tryggleik og at vi får ein god dialog gjennom heile behandlingsprosessen. Vi håper at denne informasjonen kan gi svar på nokre av spørsmåla de sitt med og vil gjerne at de skriv ned fleire spørsmål og tar dei med når vi møtast, så skal vi gjere vårt beste for å svare.
Vær venleg å les gjennom ALL informasjon før de møter i avdelinga. Rekvirerte blodprøver må tas i god tid slik at prøvesvara er tilgjengelig ved oppmøte.
Til forundersøkinga er det satt opp samtale med lege og sjukepleier for begge to og det er viktig at de informerer om eventuell medisinbruk/allergiar. I tillegg skal kvinna gjennom ein gynekologisk undersøking og mannen må levere sædprøve.
Ein sjukepleiar vil fortelje om rutinane på avdelinga og kva som er vanleg behandlingsløp ved assistert befrukting. Under samtalen med sjukepleiaren må de signere «Avtale om assistert befruktning», som de skriv ut frå nettsida vår. Hugs å ta med legitimasjon, for det må visast fram i samband med underskrivinga.
De vil også få opplæring i bruk av sprøyter som ein skal sette sjølv under behandlinga. Dersom alt ligg til rette for det, vil vi no bli einige om metode og tidspunkt for vidare behandling.
Mannen kan velje om han vil avleggje sædprøven heime og levere den når de kjem til avdelinga, eller ta den på eit eige rom knytt til avdelinga. Om sædprøven blir tatt heime, bør det ikkje gå meir enn ein time før den blir levert på avdelinga, og den må fraktast inntil kroppen for å halde på temperaturen. Før sædprøven blir tatt, bør det ikkje vere meir enn to til tre dagar sidan førre sædavgang.
Varigheit på utgreiing
Du loggar deg inn på helsenorge.no og vel «Helsekontakter». Der finn du «Ass.Befruktning» og kan velje «Skriv melding» for å skrive inn spørsmåla dine og sende direkte til seksjonen.
Behandling
Samtykke til behandling
Det finnes ulike behandlingsprotokoller i forbindelse med assistert befruktning. Vi skiller mellom lang- og kort protokoll. Behandlinga vert tilpassa kvar enkelt kvinne og par.
1. Kort protokoll
2. Lang protokoll
Individuell behandlingsplan
Du vil motta din individuelle behandlingsplan når det er bestemt uke for oppstart av behandlingen. Planen finner du som et sykepleienotat i pasientjournalen din på helsenorge.no.Resepter
Det finns fleire videoar med instruksjon for bruk av medikamenta på nettet. Søk på legemiddelet du skal nytta.
Ultralyd
Vi følgjer med på utvikling og vekst av folliklane/eggposane ved hjelp av ultralydundersøkingar. Ut i frå desse undersøkingane vurderer legen kor lenge hormonbehandlinga skal vare.Eggløysingssprøyte
På ultralydundersøkinga kan legen sjå kor tid folliklane har nådd ønska storleik og då får du beskjed om når du skal sette eggløysingssprøyta. Det er svært viktig at du tar eggløysingssprøyta til rett tid; om kvelden 1,5 døgn før egguthenting.Behandlingsmetodar
Egguthenting
Oppfølging
Om du kjem til Laboratoriet på KK for å ta blodprøven kl. 8.00, får du svar same dag. Om du tar prøven hjå fastlegen eller andre stader, føreligg svar tidlegast neste dag.
Ein sjukepleiar frå oss vil ringe deg og gi deg svaret på testen. Om graviditetstesten er positiv, får du time til vaginal ultralyd om lag fem veker etter egginnsettinga fann stad.
Om de ikkje bur i Bergen, kan du ta vaginal ultralyd hjå gynekolog der du bur. Då er det viktig at du og / eller gynekologen meldar frå til oss om resultatet frå ultralyda, anten per telefon eller brev.
All vidare oppfølging blir no gjort av fastlegen din.
Dersom blodprøva er negativ må de ta stilling til om de ønsker vidare behandling hos oss.
Ver merksam
Vit at de alltid er velkommen til å kontakte oss.