SATS Norge

For å sikre at pasientar med behov for øyeblikkeleg hjelp blir vurderte og prioriterte på lik måte, er det innført eit felles standardisert vurderings- og prioriteringsverktøy (SATS Norge) i Helse Vest.

Pasientar med behov for øyeblikkeleg hjelp møter ulike instansar i den akuttmedisinske kjeda. Vurderingane etter SATS Norge gir pasientane ein hastegrad, som angir pasienten sin alvorlegheitsgrad og skal sikre at pasientane får rett ressurs til rett tid på rett sted.

Ei standardisert tilnærming sikrar at helsepersonell i dei ulike delane av kjeda «snakkar same språk», og får betre oversikt over situasjonen og utviklinga i pasienten sin tilstand.

Vurdering og prioritering av pasientar blir ofte omtalt som «triage».

Innføring av SATS Norge i ambulansetenestene og akuttmottaka

Vurderings- og prioriteringsverktøyet SATS Norge blei innført i akuttmottaka ved Haukeland universitetssjukehus, Voss sjukehus og Haraldsplass diakonale sykehus i 2013.

For å redusere talet på pasientskadar har Program for pasienttryggleik i Helse Vest valt innføring av SATS Norge i alle akuttmottaka og ambulansar innsatsområde.

Hausten 2015 / vinteren 2016 blei SATS Norge tatt i bruk i alle akuttmottaka og ambulansetenesta i Helse Vest. Enkelte legevakter i Helse Vest sitt «nedslagsfelt» har òg tatt i bruk SATS Norge.

SATS Norge er ein modifisert versjon av det sør-afrikanske triageverktøyet SATS (South African Triage Scale). Helse Bergen fikk tillatelse frå EMSSA (Emergency Medicine Society of South Africa) til å modifisere «triage» verktøyet til lokale forhold.

Slik brukast SATS Norge

Alle pasientar som blir vurderte og prioriterte etter SATS Norge får ein hastegrad, som seier kor raskt pasienten bør bli sett til av lege i akuttmottak/legevakt. Hastegraden er retningsgivande for kor raskt pasientane har behov for hjelp/tiltak.

Dei ulike hastegradane er raud (1), orange (2), gul (3), grøn (4) og blå (5), der raud er høgaste hastegrad som angir at pasienten er akutt kritisk sjuk/skadd og blå hastegrad angir symptom/tilstandar der det ikkje er behovskåring av vitale parametere (TEWS).

SATS Norge består av 3 delar som skal vurderast:

1. Klinisk prioritetsliste. Består av ulike symptom og tilstandar som kan gi hastegrad raud, orange eller gul. Nokre av symptoma/tilstandane har ein tallverdi som viser til fotnoter som gir nærmare informasjon om symptomet/tilstanden.

2. TEWS (Triage Early Warning Score). Tabell for skåring av vitale parameter.

3. Klinisk skjønn. Situasjonar der helsepersonell ut frå ei heilheitsvurdering bruker sitt kliniske skjønn/kunnskap til å oppgradere pasienten sin hastegrad.

Hastegraden blir satt basert på den høgaste hastegraden (Prioritetsliste, TEWS eller klinisk skjønn).

SATS Norge er utvikla for både barn og vaksne, og er inndelt slik:

Barn 0 – 14 år (med ulike TEWS etter alderen på barnet)
Vaksne, barn frå og med fylte 15 år, samt alle gravide uansett alder.

Verktøyet skal vere ei god støtte for avgjerdsler for ambulansearbeidarar, sjukepleiarar og legar, og ei hjelp til å sikre at pasientane får rett ressurs - til rett tid - på rett stad.

Måling av resultat

For å kunne vurdere effekten av innføringa av felles vurderings- og prioriteringsverktøy i Helse Vest, blei det gjennomført ei nullmåling i ambulansetenesta og akuttmottaka, før verktøyet blei teke i bruk. Det er eit pågåande arbeid med å evaluere bruken av SATS Norge både i akuttmottaka og ambulansetjenesta.

I evalueringa ser ein på:

Talet på pasientar får ein hastegrad
Talet på pasientar med dei ulike hastegradane
Tid frå pasienten kjem til akuttmottak til det blir satt ein hastegrad
Tid frå pasienten kjem til akuttmottak til fått sjukepleiar
Tid frå pasienten kjem til akuttmottak til fått lege
Hastegrad i ambulanse og akuttmottak for pasientar utskrivne med sepsisdiagnose
Tid frå pasienten kjem til akuttmottak til første dose antibiotika er gitt for pasientar innlagde med mistenkt alvorleg infeksjon/sepsis
Talet på pasientar som får målt vitale parameter

Evalueringsrapportane frå helseføretaka er ikkje klare per november 2016.

Regionale kvalitetsindikatorar

Det er utarbedd regionale kvalitetsindikatorar som blei vedtekne på det regionale fagdirektørmøtet i oktober 2016.

Kvalitetsindikator 1: Sepsis – tid frå ankomst til oppstart av antibiotika
Kvalitetsindikator 2: Pasientar med sepsis med hastegrad 1 (raud) og 2 (orange) i akuttmottak
Kvalitetsindikator 3: Samanfall i hastegrad i ambulanse og akuttmottak
Kvalitetsindikator 4: Mortalitet; hastegrad ved ankomst akuttmottak på pasientar som døyr innan 24 timar.
Kvalitetsindikator 5: Tid frå pasienten kjem til akuttmottak til legetilsyn i henhold til hastegrad i SATS Norge.
Kvalitetsindikator 6: Talet på pasientar med vurdering (hastegrad) etter SATS Norge i ambulansetenesta.

I første omgang er det beslutta å ta i bruk kvalitetsindikator 1 – 3

Brukarrettleiing

SATS Norge 4.0 – praktisk guide for legevakt, ambulanse og akuttmottak (A5) (pdf)SATS Norge 4.0 VOKSNE – klinisk prioritetsliste med fotnoter (pdf)SATS Norge – BARN – klinisk prioritetsliste (pdf)SATS Norge 4.0 - Manual (pdf)

Opplæring

Det er utarbedd informasjonsmateriel til bruk i undervising (ppt-mal) og oppdatert e-læringskurs for ambulansearbeidarar og for alle sjukepleiarar i akuttmottak, er under utarbeiding. Kurset vil vere tilgjengeleg via Læringsportalen.

PP - presentasjon av SATS Norge voksne og barn (pdf)