Oppvakningar
I byrjinga kan CPAP utstyret uroe søvnen din, og du kan oppleve fleire oppvakingar i løpet av natta enn det du er van med. Dette er som oftast ein overgang. Du vil nok sove betre med utstyret etterkvart. Dersom du skulle vakne på grunn av ubehagelig høgt lufttrykk frå CPAP`en, tilrår vi at du slår maskinen av og på igjen. CPAP`en vil då gire seg ned og gje lågt trykk som ved innsovning.
Støy
Maskinane er laga for å minimere støy. Dersom det er maskinen, og ikkje lekkasje frå maske som lagar støy, tilrår vi å plassere maskinen på gulvet ved sida av senga. Dersom det er lekkasje og lydar frå masken, bør du sjå over masken din for å sjekke om den er korrekt samansett. Dersom du er plaga med maskelekkasje, sjå punkt om maskelekkasje.
Lekkasje
Ved maskelekkasje er det lurt å sjekka masken. Sjå etter rifter eller hull i maske eller slange. Kontakt i så fall Seksjon for behandlingshjelpemiddel for å få ny maske eller slange.
For at masken skal sitje best mogleg, bør du vaske av maskeputa kvar morgon for å få bort feitt eller restar av krem på maska. Gjer du dette, vil masken sitje betre om kvelden. Dersom du har mykje skjegg, så vil det uansett vera noko lekkasje. Eit tips kan vere å barbere seg om kvelden, for maska sit betre ved direkte kontakt mot hud. Men vi kan ikkje tvinge deg til å ta skjegget! Vil du behalde skjegget, får du berre leva med litt lekkasje. Lekkasjen treng ikkje å vera problematisk opp mot behandlinga, men den kan vera plagsam på grunn av støy. Dersom du vaknar om natta av mykje lekkasje og støy, kan det vera lurt å skru maskinen av og på igjen. Når det er litt lekkasje frå masken må maskinen kompensere for denne lekkasjen ved å auke trykket. Då kan det bli endå meir lekkasje. Når du skrur maskin av og på, går maskin ned til minimumstrykk og eventuelt ny innsovningstid. Då blir det mindre lekkasje igjen. Dersom masken er kommen ut av posisjon så kan du løfte masken ut frå ansiktet og få maskeputene i nøytral posisjon på ansiktet igjen. Vurder å etterstramme stroppane, men ver merksam på at masken ikkje blir for stram på ansiktet.
Dersom lekkasjeproblemet varer ved og du har prøvd å justere masken ved hjelp av stroppar og det uroar nattesøvnen din, bør du ta kontakt med Senter for søvnmedisin for å prøve ut nye maskar for å finne ein som passar deg betre.
Riv du av deg masken i søvne?
Vi har ikkje kontroll over det vi gjer medan vi søv. Men dersom du vaknar og oppdagar at masken er av, er det viktig å ta den på igjen. Det å rive av seg masken i søvne kan vere ein overgangsfase. Dei fleste treng litt tid til å bli van med utstyret. Dersom dette blir eit vedvarande problem, ver vennleg å ta kontakt med Senter for Søvnmedisin.
Det renn frå nasen etter start av behandling. Kva gjer eg med dette?
Nokon opplever å bli meir forkjøla eller tett i nasen etter start av CPAP behandling. Dersom du opplever dette, kan det vere teikn på at du treng ein fuktar til maskinen. Dei fleste opplever då at problemet går over. Ta kontakt med Senter for Søvnmedisin eller Seksjon for behandlingshjelpemiddel for å få utlevert ein fuktar.
Eg blir så tørr i munn/nase. Kva gjer eg?
Om du blir tørr i nase, munn og hals kan det vere aktuelt å bruke fuktar som er kobla på CPAP-maskinen. Denne gjev fuktig oppvarma luft som er skånsom mot slimhinnene, og kan førebyggje tett nase. Dersom dette er aktuelt, ta kontakt med Senter for Søvnmedisin og få ein time til opplæring av fuktar. Dersom du allereie har fuktar kobla til maskina kan det vera naudsynt å gjere endringar på fuktinnstillingane.
Dersom du bruker nasemaske og er tett i nasen kan det opplevast tungt å puste berre med nasen. Dersom fuktar ikkje hjelper mot tett nase, kan det bli aktuelt å prøve heilmaske som dekkjer munn og nase. Dersom du er vedvarande plaga med tett nase, ta kontakt med fastlege for å vurdera andre alternativ.
Kvifor fukting?
CPAP-behandling kan føre til biverknader slik som: tørrhet i nase, hals og på lepper; tetthet, betennelsar og infeksjonar i nase, hals og bihuler; naseblødning og nedbryting av bløtvev rundt naseopninga
Slike biverknader kan føre til auka luftvegmotstand i nasen. Luftvegmotstand i nasen kan gje små munnlekkasjar. Små munnlekkasjar på si side forverrar problemet gjennom å bidra til auka luftvegmotstand. Dette set opp ein syklus av munnlekkasje og luftvegmotstand i nasen. Ein luftfuktar med varmeelement tilfører luften du pustar inn varme og fukt, slik at symptoma avtek og det blir meir behageleg å puste inn luften.
Eg vaknar om natta av høgt trykk. Kva gjer eg då?
CPAP`en regulerer trykket automatisk etter behov, då vil ein kanskje merke at maskinen gjev høge trykk i løpet av natta. Nokre søv gjennom dette, medan andre kan vakne, særskilt i byrjinga av behandlinga. Den auka luftmengda skjer fordi det har vore tendensar til samanklapping av luftvegane og CPAP`en må då auke trykket for å halde ope/opne opp. Maskinen vil sjølv regulere trykket ned igjen når luftvegane er opne, men dersom du ønskjer at trykket skal redusere med det same, trykker du maskinen av og på igjen. Den vil då starte opp med låge trykk igjen.
Trykket kjennes for lågt. Kva gjer eg då?
CPAP`en regulerer trykket automatisk etter behov. Men dersom du kjenner at starttrykket er for lågt, kan dette regulerast opp. Ta då kontakt med Senter for Søvnmedisin.
Lufta frå CPAP er kald og det forstyrrar sengepartnaren min og meg. Kva gjer eg?
Alle maskar har ein utåndingsventil for å kvitte seg med lufta du pustar ut og dermed karbondioksida. Det vil naturleg nok trekkje litt frå denne, men det kan vere ulikt frå maske til maske og avheng av kva for lufttrykk CPAP`en gjev. Det enklaste er at du eller partnar snur ryggen til, men dersom ein automatisk snur seg i løpet av natta kan ein eventuelt «bygge opp» ein skiljevegg med ein dyne eller anna slik at trekken ikkje kjem rett på.
Kva gjer eg med kondens i slange og maske?
Litt kondens vil det alltid vere, men dersom det blir plagsamt mykje, slik at det surklar i systemet; ta kontakt med Seksjon for behandlingshjelpemiddel.
Kva skjer når straumen går?
Når straumen går, sluttar apparatet å virke. Det er heilt ufarleg og dei fleste vil då vakne og ta av seg masken. Nokre fryktar dei vil bli kvelt på grunn av karbondioksidforgifting, men alle maskane har små opningar (utluftingsventilar) som sikrar at ein kan puste. På maskar der nase og munn er dekte, er det og ein ekstra sikkerheitsventil som sikrar utlufting dersom straumen går eller apparatet sluttar å virke.
Må eg ta ut kontakten når apparatet ikkje er i bruk?
Dette er opp til kvar einskild å vurdere. Straumen kan godt stå i heile tida utan at det er noko problem, sidan maskina går i «stand by»-modus.
Kan apparatet brukast når det er lyn- og torevêr?
CPAP er ikkje eit livoppretthaldande utstyr. Vi frårår difor å bruke dette i torevêr. Ikkje fordi det er farleg, men for å skåne utstyret.
Virkar maskinen når det kjem feilmelding om datakortet (SD-kort) eller kortet ikkje er sett tilbake i maskinen?
Maskinen fungerer som den skal sjølv om det kjem opp feilmelding på datakortet. Det einaste som skjer er at behandlingsdata ikkje blir lagra på kortet. Det same gjeld dersom kortet ikkje er sett på rett plass i maskinen, eller manglar. Dersom du får opp feilmelding, sjekk først om datakortet står skikkelig i. Dersom det gjer det, ta kontakt med Seksjon for behandlingshjelpemiddel som då vil hjelpe deg med å skifte kort eller ta ein service på maskinen.
Kva gjer eg dersom det er noko feil på CPAP`en?
Dersom det skulle oppstå noko feil med maskinen i helga, må du vente til måndagen før du kan få hjelp. Det får ingen helsemessige konsekvensar å sove ein natt eller to utan maske, dette går heilt fint.