SIPEA-2 studien
Med SIPEA-2-studien (Suicidality in psychiatric emergency admissions) ynskjer vi å bidra til reduksjon i dødsratane blant pasientar som har vore innlagt i psykiatrien.
Hovedmål
Å identifisere dei personane som vert innlagt i psykiatriske akuttavdelingar med auka risiko for sjølvskading/sjølvmordsforsøk eller tidleg død på grunn av sjølvmord, ulykker, eller sjukdom. Kunnskapen skal brukast i arbeidet med å skreddarsy behandling og førebyggjande tiltak.
Bakgrunn
Levetida for kvinner og menn som har vore innlagt i psykiatrisk sjukehus er høvesvis 15 og 20 år kortare enn for den generelle befolkninga. Det er nedslåande at moderne psykiatrisk behandling ikkje har makta å bidra til reduksjon i dødsratene de siste 30 åra. Med tanke på ressursane som er tilført psykiatrien i same periode, tyder dette på kunnskapsmangel snarare enn ressursmangel. Årsakene til tidleg død i denne gruppa kan væra sjølvmord, ulykker eller somatisk sjukdom. Fleire studiar vist at risikoen for sjølvmord er særleg høg like etter utskriving frå psykiatrisk døgnbehandling og at risikoen også varer ved framover i tid ved lang oppfølgingstid. Det høge talet på ulykker i denne pasientgruppa kan romme mørketal for sjølvmord, men det er også truleg at nokon lever slik at dei er særleg utsette for ulykker. Når det gjeld fysiske sjukdommar, har studiar vist at for eksempel kreft, diabetes eller hjartesjukdom ofte blir altfor seint oppdaga. Dermed kjem behandlinga for seint i gang og risikoen for alvorlege helseplager eller tidleg død aukar. Det har óg vorte stilt spørsmål om biverknader av antipsykotiske medisinar kan medverke til sjukdom og tidleg død. Sjølv om det til no er meir dokumentasjon på at dødelegheita er lågare hos pasientar som bruker antipsykotika enn hos dei som ikkje gjer det, er dette ikkje grundig nok utgreidd. Den auka risikoen for tidleg død handlar om heile gruppa, og det er svært vanskeleg å finne ut kven som har ekstra stor risiko.
Om studien
Studien inkluderte alle pasientar som vart innlagt på psykiatrisk akuttmottak ved Haukeland universitetssjukehus i perioden mai 2005 - juni 2014. Totalt vart 7000 pasientar inkluderte. Ved kvar innleggelse i studieperioden vart det henta inn informasjon om psykiatriske symptom, inkludert sjølvmordstankar og sjølvskading. Det vart også teke blodprøver.
SIPEA-1 varte fra 2005-2019. I denne delen av studien fann vi at sjølvmordsrisiko var medverkande grunn til over halvparten av innleggingane i PAM. Vi fann óg at meir enn ein av ti pasientar skada seg så alvorleg under det første året etter utskriving at dei måtte behandlast i sjukehus. Dette gav informasjon om viktige risikofaktorar for slik åtferd.
SIPEA-2 hadde oppstart i januar 2020. Her vil vi framleis ha fokus på sjølvskading og sjølvmordsforsøk, i tillegg til informasjon frå akuttinnleggingane oppfølginga pasientane får, til å finne ut meir om både risikofaktorar og beskyttande faktorar for tidleg død.
Sosial- og helsedirektoratet og Regional komité for medisinsk og helsefagleg forsking (REK) har godkjent studien. Opplysningane vi hentar inn blir lagra og presentert slik at enkeltpersonar ikkje kan kjennast att.