Kva er eit traume?
Mange av oss vil oppleve traume på eit tidspunkt i livet, det vil seie ei oppleving som er truande, skummel, overveldande, eller utanfor kontrollen vår.
Vanlege traume er ulykker, å vere eit offer for fysisk eller seksuell vald, eller å vere i ein livstruande situasjon som krig eller naturkatastrofe. Mobbing og det å bli å ikkje bli vareteke som barn kan også vere traumatisk. For menneske med psykose kan det å ha opplevd skremmande overtydingar og opplevingar vere eit traume, eller kraftige møte med helsevesenet og bruk av tvangsmiddel.
Overlevande av traume kan kjenne vere i sjokk, kjenne seg redd, skuldig, skamfull, sint eller sårbar. Med tida kjem dei fleste over opplevingane sine utan å trenge profesjonell hjelp. Men i ein stor del av menneske kan effektane av traume vare mykje lengre. Traume har ein tendens til å vere vanskelegare å komme seg frå viss det blir gjenteke, eller viss det skjer i barndommen.
Kva er posttraumatisk stressliding (PTSD) er ein diagnose som blir brukt viss an har mange vedvarande plager etter traume. PTSD har fire hovudgrupper av symptom:
- Gjenoppleving av minne eller kjensler frå traumet
- Ei auka kjensle av å vere i fare eller vaktsemd
- Unngåelse av påminningar om traumet
- Endringar i trua di på deg sjølv, verda, andre menneske, eller framtida di