Fagdag om kvinnehelseforsking
Driv – Senter for kvinnehelseforskning inviterte førre veke til ein fagdag, vigd til kvinnehelseforskningas mangfald og breidd. Dette var ein unik moglegheit til å bli kjent med forskarar og prosjekt som set kvinnehelse i fokus ved Universitetet i Bergen, Høgskulen på Vestlandet, Haukeland universitetssjukehus, Haraldsplass diakonale sjukehus og Bergen kommune.
Fyrste arrangement
Fredag forrige veke, samla eit tverrfagleg forskingsmiljø seg på Eitri for ein fagdag som markerte Drivs fyrste store arrangement etter opprettinga av senteret.
Gjennom ein heil dag fekk deltakarane innsyn i den faglege breidda og djupna som kjenneteiknar forskinga på kvinnehelse i Bergen.
Nye behandlingsmetodar
Senterleiar ved Driv, Marit Bakke, ønskte velkomen til fagdagen. Christian Haugen, som leier utvalet for helse og sosial i Bergen kommune, var også til stades. Han fortel at han var fungerande helsebyråd då kommunen vart invitert til å delta i det strategiske samarbeidet om opprettinga av forskingssenteret.
– Dette var eit viktig steg for å styrkje fokus på kvinnehelse i Bergen, seier Haugen.
Gjennom dagen vart fleire kvinnehelseprosjekt presenterte, som belyser nødvendigheita av tverrfagleg forsking og samarbeid for å møte utfordringane kvinner står overfor i dagens helsevesen.
Professor Line Bjørge er ansvarleg for eit av prosjekta. Ho forskar på eggstokkreft, ein krefttype med høg dødelegheit. Gruppa ho leier, jobbar både med å utforske kreftforma for å forstå henne betre og med å utvikle nye behandlingsmetodar.
– Kvart år får 300.000 kvinner diagnosen eggstokkreft på verdsbasis, og 200.000 av dei mistar livet. I Noreg døyr også meir enn halvparten av dei råka, fortalde Bjørge.
Høgare risiko
Stian Knappskog leier eit prosjekt som undersøkjer korleis epigenetiske endringar i fosterstadiet kan vere ei årsak til aggressiv kreft som trippelnegativ brystkreft. Hos 10–15 prosent av kvinner skjer det ei endring i BRCA1-genet allereie i fosterlivet, der genet blir slått av i nokre celler.
Desse cellene finst spreidd i kroppen gjennom heile livet. Kvinner med denne genendringa har truleg dobbelt så høg risiko for to spesifikke kreftformer. Sjølv om risikoen ikkje er stor for den enkelte, kan hyppigare mammografi bli aktuelt i framtida, ifølgje Knappskog.
Hovudverk blant kvinner
Den andre delen av programmet tok for seg migrenebehandling hos unge kvinner, deltaking i hovudverkstudium og legemiddelbruk hos gravide og ammande. Andrej Khanevski og Mari Nordtveit frå NorHead-senteret for hovudverksforsking la mellom anna fram korleis migrene opptrer hos kvinner, og dei trekte fram pågåande studium som undersøkjer ulike faktorar knytt til migrene og hovudverk generelt.
Blant temaa var forsking på nye behandlingsformer, identifisering av triggarar og risikofaktorar, og korleis genetikk og livsstil påverkar utviklinga av migrene. Presentasjonen tydeleggjorde behovet for vidare forsking og merksemd rundt migrene som ei betydeleg folkehelseutfordring, særleg for kvinner.
Frå forsking til handling
Éin av tre kvinner opplever betydelege helseplager i overgangsalderen. Det er difor eit stort behov for meir kunnskap om korleis overgangsalderen påverkar kvinners sjukefråvær og tilbaketrekking frå arbeidslivet. Inger Haukenes presenterte KLAR-prosjektet, som jobbar for å betre helse, helsetenester og arbeidsdeltaking for kvinner i overgangsalderen, samt å endre samfunnets syn på denne livsfasen. Prosjektet vart starta i 2022 ved Universitetet i Bergen.
– Det er eit stort behov for meir kunnskap om samanhengen mellom overgangsalder og kvinners sjukefråvær og fråfall frå arbeidslivet. Norsk arbeidsliv er ikkje tilstrekkeleg merksamt på det betydelege tapet av ressurssterke kvinner som enten vel å trekkje seg ut av arbeidslivet, redusere stillingsprosenten eller blir sjukemelde i korte eller lange periodar på grunn av plager relatert til overgangsalderen.
Silje Mæland er òg ein del av KLAR-prosjektet. Saman med Julian Vedeler Johnsen frå Kvinnearbeidshelseutvalet deltok dei i ein engasjerande samtale om betydinga av tverrfaglegheit for å forme samfunnet. Samtalen fokuserte på korleis ulike fagfelt kan samarbeide for å løyse komplekse samfunnsutfordringar, og korleis forskingsbasert kunnskap kan omsetjast til konkrete politiske tiltak.
Viktig arena
Fagdagen gav deltakarane ein unik moglegheit til å få djupare innsikt i den nyaste forskinga innan kvinnehelse og betydinga av tverrfagleg samarbeid for å møte dei komplekse utfordringane på dette området. Gjennom ei rekkje inspirerande føredrag frå leiande forskarar og fagpersonar, kombinert med engasjerande diskusjonar, vart det tydeleg kor avgjerande det er å byggje bruer mellom ulike fagfelt og institusjonar.
Døme frå pågåande prosjekt illustrerte korleis forsking kan gjerast relevant og anvendbar for praktisk helsearbeid og politikkutforming, og korleis kvinnehelse blir sett høgare på agendaen gjennom målretta innsats.
Driv – Senter for kvinnehelseforskning ønskjer å rette ei stor takk til alle som bidrog til å gjere denne dagen vellukka, frå føredragshaldarar til deltakarar, som delte kunnskapen og erfaringane sine. Senteret ser fram til vidare samarbeid for å styrkje kvinnehelseforskinga og betydinga hennar for samfunnet, og til å byggje vidare på det engasjementet som vart skapt i løpet av denne dagen.