Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.

Svangerskapsdiabetes

Svangerskapsdiabetes er ein type diabetes oppstår i graviditeten. Blodsukkeret blir for høgt fordi insulinproduksjonen er for låg i forhold til det auka kravet i svangerskap. Dessutan finst fleire kompliserte årsaker som har med næringsomsetning i kroppen å gjere. Ein konsekvens av stadig å ha for høgt blodsukker, er at barnet kan bli stort. Det vil også vere auka risiko for svangerskapsforgifting. Behandling av svangerskapsdiabetes går ut på å overvake blodsukkeret og regulere kosthald og fysisk aktivitet. Det kan også vere aktuelt å bruke medisinar.

Svangerskapsdiabetes er en tilstand med forhøyet blodsukker som oppstår i graviditeten.

Les meir på helsenorge.no

Diabetes type 1

Utgreiing

HbA1c – Måling av langtidsblodsukkerverdi

Det blir anbefalt å ta blodprøve for måling av langtidsblodsukkerverdi (HbA1c) dersom du:

  • har hatt svangerskapsdiabetes i tidlegare svangerskap
  • har foreldre med diabetes
  • har etnisk bakgrunn frå land utanfor Europa
  • har BMI/kroppsmasseindeks over 30

Blodprøva bør helst takast før svangerskapsveke 16. Dersom resultatet viser forhøgde verdiar, anbefaler vi at du begynner med eigamåling av blodsukkerverdiane. Du vil få opplæring i eigamåling og dessutan råd om kosthald og fysisk aktivitet. Fastlege eller jordmor med ansvar for svangerskapskontrollane dine vil legge ein plan for vidare oppfølging og informere deg om den.

Dersom langtidsblodsukkerverdiane frå blodprøva var forhøgde, treng du ikkje å ta glukosebelastningstest.

Glukosebelastningstest

Ein glukose- eller sukkerbelastningstest viser evna kroppen har til å regulere blodsukkernivået. Undersøkinga blir brukt til å stille diagnosen diabetes.

Glukosebelastningstest blir anbefalt i veke 24 – 26 for:

  • førstegongsfødande over 25 år
  • fleirgongfødande over 40 år
  • kvinner med BMI over 25 ved begynninga av svangerskapet
  • kvinner med foreldre som har diabetes
  • kvinner som har hatt svangerskapsdiabetes i tidlegare svangerskap
  • kvinner som har etnisk bakgrunn utanfor Europa

Dersom testen er normal treng du ikkje å ta glukosebelastningstest igjen, sjølv om det er sukker i urinprøvene dine seinare i svangerskapet.

Les om

Behandling

Måling av blodsukkeret

Dersom resultata frå glukosebelastningstesten eller måling av langtidsblodsukker viser at du sjølv bør starte med eiganmåling av blodsukkeret jamleg, vil du få opplæring i dette sjølv og ei oversikt som viser når og kvar ofte du skal måle.

Resultata frå blodsukkermålingane dine blir vurderte når du kjem til svangerskapskontroll. Dersom det er nødvendig å gjere noko for å halde blodsukkernivået innanfor normalverdiane, vil du få hjelp til dette.

Du bør måle blodsukkeret ditt tre gonger dagleg og notere resultatet for kvar gong:

  • før frukost (fastande)
  • 2 timar etter at du begynner å ete frukost
  • 2 timar etter at du begynner å ete middag

Blodsukkerverdiane bør vere under 5,3 mmol/l når du er fastande, og under 6,7 mmol/l to timar etter måltid.

Dersom du måler 3–4 blodsukkerverdiar i løpet av 2–3 veker som er over desse verdiane, bør du tilvisast til sjukehuset/diabeteslege for å bli vurdert om du treng medisinar for å regulere blodsukkernivået.

Kost og aktivitet

Om det viser seg at du har svangerskapsdiabetes er det viktig at du følger dei råda du får om kosthald, livsstil og aktivitet, og at du møter til dei kontrolltimane du får. Dette er viktig for helsa di og veksten til barnet og utvikling i svangerskapet, og for framtidig helse for deg og barnet.

Dei fleste med svangerskapsdiabetes klarer å regulere blodsukkernivået ved å legge om kosthaldet og vere i regelmessig fysisk aktivitet. Det er anbefalt minst 30 minutt (gjerne 1 time) fysisk aktivitet av moderat intensitet dagleg.

Alle gravide blir anbefalte å ha eit variert kosthald med grove kornprodukt, grønsaker, frukt og bær, magre meieriprodukt, fisk, bønner, linser, erter og nøtter. Mengda av foredla kjøtt, raudt kjøtt og matvarer med mykje metta feitt, sukker og salt bør avgrensast. For eit jamt blodsukker er det bra å ha regelmessige måltid, og fordele maten over fleire måltid.

Mål for vektauke i svangerskap:

Anbefalt vektauke

  • BMI < 18,5kg/m²: 12,5-18 kg
  • BMI 18,5 - 24,9 kg/m²: 11,5 til 16 kg
  • BMI 25 - 29,9 kg/m²: 7 til 11 kg
  • BMI 30 kg/m² - *: 5 til 9 kg

Hugs at kombinasjonen av fedme og svangerskapsdiabetes meir enn doblar risikoen for svangerskaps- og fødselskomplikasjonar enn om den gravide berre har éin av tilstandane.

Medikamentell behandling av svangerskapsdiabetes

Medikamentell behandling (perorale antidiabetika eller insulin) bør vurderast av endokrinolog dersom 2 eller fleire eigenmålingar er over behandlingsmåla (fastande ≥ 5,3 mmol/l; 2 timar etter måltid ≥6,7 mmol/l) i løpet av ei veke, eller tre eller fleire målingar i løpet av to veker, der ytterlegare innstramming/endring av kost ikkje er tilrådeleg.

Igangsetting av fødsel (induksjon)

Ved svangerskapsdiabetes som er godt regulert med kosthald og fysisk aktivitet, kan ein vente til fødselen startar av seg sjølv. Det er ikkje nødvendig med igangsetting så lenge mor elles er frisk.

Dersom ein bruker medikament for å halde blodsukkeret normalt blir det anbefalt igangsetting av fødsel rundt svangerskapsveke 39 fullgåtte veker.

Induksjon (igangsetting av fødsel)

Kliniske studiar

1 klinisk studie er open for rekruttering. Saman med legen din kan du vurdere om ein klinisk studie er aktuell for deg.

Sjå fleire kliniske studiar

Etter

Dei første dagane etter fødselen måler vi både ditt og barnets blodsukker. For dei fleste kvinner med svangerskapsdiabetes vil blodsukkerverdiane normalisere seg raskt etter fødselen.

Kontroll etter fire månader

Alle kvinner som har hatt svangerskapsdiabetes bør få kontrollert langtidsblodsukkeret fire månader etter fødselen. Denne blodprøva blir tatt hos fastlegen. Hugs at du sjølv må bestille time.

Årleg kontroll

Det blir også anbefalt at alle kvinner som har hatt svangerskapsdiabetes, årleg får kontrollert langtidsblodsukkeret. Dette gjeld også før eit nytt svangerskap.

Kontroll av blodsukkeret til barnet

Barn av mødrer med svangerskapsdiabetes har auka risiko for å få for lågt blodsukker etter fødselen. For lågt blodsukker er risikabelt for nyfødde. Blodsukkerverdiane til barnet vil derfor bli målte tre gonger etter fødselen – eller inntil barnet har stabilt blodsukker.

Barnet vil ofte trenge litt ekstra mat/mjølk fram til mjølkeproduksjonen din kjem i gang, for å unngå for lågt blodsukker. Dersom du har brukt insulin i svangerskapet kan det vere behov for at barnet blir observert på barneklinikken dei første timane etter fødselen.

Kvinner som har hatt svangerskapsdiabetes har auka risiko for å få diabetes seinare i livet. Eit sunt kosthald, mosjon eventuelt også vektreduksjon er dei viktigaste tiltaka for å førebygge diabetes.

Førebygging av hjarte- og karsjukdom etter svangerskapsdiabetes

3–4 månadar etter fødsel

  • HbA1c (dersom svangerskapsdiabetes)
  • kardiovaskulær kartlegging – enkel
  • livstilsrådgiving

Cirka 1 år etter fødsel

  • HbA1c (dersom svangerskapsdiabetes)
  • kardiovaskulær risikokartlegging – utvida
  • livstilsrådgiving
  • medikamentell intervensjon, ved indikasjon

Kvart år (eller sjeldnare: avtal med fastlegen din) til 50 år gammel

  • HbA1c (dersom svangerskapsdiabetes)
  • kardiovaskulær kartlegging – enkel
  • livstilsrådgiving
  • medikamentell intervensjon, ved indikasjon

50 års alder

  • kardiovaskulær kartlegging – utvida og NORRISK2
  • livstilsrådgiving
  • medikamentell intervensjon, ved indikasjon
  • vidare kontroll etter generelle retningslinjer

Kva skjer på kontrollen?

Livstilsrådgiving

  • røykeslutt
  • fysisk aktivitetsnivå etter retningslinjer
  • normal vekt
  • sunt kosthald etter retningslinjer

Kardiovaskulær risikokartlegging – enkel

  • kroppsmasseindeks
  • røykevanar
  • fysisk aktivitetsnivå
  • blodtrykk

Kardiovaskulær risikokartlegging – utvida

Som «enkel», i tillegg:

  • etterspør arveleg disposisjon for hjarte-/karsjukdom
  • dyslipidemi (LDL og total-kolesterol)
  • glukoseintoleranse (HbA1c)

Medikamentell intervensjon

Følg retningslinjer frå Helsedirektoratet

Kjelde: Legeforeningen.no

Ver merksam

Dersom du har meir enn to målingar over anbefalte blodsukkerverdiar i løpet av ei veke må du kontakte jordmor, lege eller sjukehuset.

Tiltak som kan vere aktuelle er endringar i kosten, oppstart av medisinsk behandling med tablettar eller insulin – eller høgare dosering dersom du allereie får insulin.

Kontakt

  • Kontakt Svangerskaps- og barselpoliklinikk

    Oppmøtestad

    Glasblokkene, blokk 5, 1. etasje, ventesone C12.
    Denne er felles for ØNH-poliklinikken og dei fleste polikliniske pasientane til KK som høyrer til i blokk 5.  

    Flyfoto av Glasblokkene

    Glasblokkene

    Haukelandsbakken 1

    5021 Bergen

    Finn fram

    Transport

    ​Fleire rutebussar går forbi Haukeland. I tillegg finst direkte arbeidsruter mellom bydelane og sjukehuset.
     
    ​​​​​​På nettsidene til Skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestader og tider
     
    • Line 5 og 6 har avgang frå Festplassen
    • Line 12 har avgang frå Bystasjonen
    • Line 16E har avgang frå Xhibition i Småstrandgaten
    ​Busstoppa rundt Haukeland:

    • Ulriksdal for besøkande til Ulriksdal helsepark og Glasblokkene (line 5, 6, 16E)
    • Haukeland sjukehus Nord for besøkande til Glasblokkene, Kvinneklinikken, Augebygget og Haukeland hotell (line 5, 6, 12 og 16E)
    • Haukeland sjukehus Sør for besøkande til Sentralblokka og andre bygg på Haukelandsområdet (line 5, 6, 12 og 16E)
    • Ibsensgate - arbeidsruter

    ​Nærmaste stoppestad til Haukeland er bybanestoppet Haukeland sjukehus. Banen stoppar nord for Sentralblokka, like ved Glasblokkene, på Haukelandsområdet. Det tar om lag 5 minutt å gå frå stoppet til sjukehuset. 

    Sjå rutetabellar og oversikt over stoppestader på Skyss.no

    Sjekk nettsida til Flybussen for meir informasjon om ruter og prisar

     

    Det er to HC-parkeringsplassar ved Glasblokkene. ​På grunn av byggearbeid er det elles begrensa med parkeringsplassar.

    Besøkande parkerer på parkeringsdekket i Sentralblokka. Her er det også fleire HC-parkeringsplassar.

    Meir informasjon om parkering på Haukeland universitetssjukehus 

    Ein kan gå mellom Sentralblokka og Glasblokkene innandørs via tunnelsystemet.

    Praktisk informasjon

    I Glasblokkene 5-8 er det ein hovudresepsjon i 1. etasje som betener alle pasientar, pårørande og besøkande til Glasblokkene. Hovudresepsjonen er betent alle dagar frå kl. 07.00 - 21.00. Helg og heilagdager er resepsjonen betent frå 07.30 - 21.00. Her kan du få hjelp til innsjekk, å finne fram, bestille tolk, transport og mykje meir.

    I tillegg til hovudresepsjonen er det ein ekspedisjon i tilknyting til mottaket i U1. Denne har ope alle kvardagar kl. 07.00 - 22.30, og frå 08.00 til 22.30 i helg/heilagdagar

    Resepsjonen i blokk 1-4 er gjort om til base for vektarar frå hospitaldrift, og er bemanna med vektar 24/7. Her er vektar tilgjengeleg for pasientar og besøkande for enklare førespurnadar og spørsmål.

    I innkallingsbrevet ditt står det kor du skal møte på sjukehuset. Dei aller fleste får også ein SMS for ankomstregistrering same dag som timen er. Du kan velge å velge å sjekke inn via SMS på mobilen, eller på sjølvbetjeningsautomat i Glasblokkene.

    Dei pasientene som treng eller ønsker det, får hjelp hjelp i resepsjonen.

    Når pasienten har sjekka inn, enten via mobil eller på automat, får du SMS med referansekode som viser kva ven​​tesone de tilhører. Du vil alltid få ein SMS for innkalling til rom/sted.

    Når timen er over og oppgjøret tatt, får pasientene mulighet til å betale egenandel mm. via Vipps, eller å få tilsendt regning i posten eller nettbanken. 

     

    I foajeen i Sentralblokka på Haukeland finn du eit apotekutsal for publikum. Dei gjer klar resepten din medan du ventar der.

    Apotekutsalet har eit variert varetilbod, og fører dei legemidla sjukehuset nyttar i behandlinga. Dei skaffar også legemiddel som ikkje er marknadsførte i Noreg eller som må produserast spesielt. I tillegg har dei hudpleie- og hygieneartiklar og ernæringsprodukt, samt andre apotekvarer og sjukepleieartiklar.

    Dei ansatte ved apoteket gir deg informasjon, råd og rettleiing om legemiddel og legemiddelbruk og kan tilby samtale/rettleiing mellom personale og pasient på eit uforstyrra samtalerom. Dei tilbyr og opplæring i blodsukkermåling og bruk av inhalasjonspreparat.

    Apoteket tar også i mot gamle legemiddel til destruksjon.​

    Du kan betale med Vipps på apoteket. Du kan derfor mellom anna betale på førehand når du skal hente bestilte medisinar.

    Opningstider
    Måndag-fredag kl. 08.30-18.00, laurdag kl. 09.00-13.00

    Telefon 55 97 53 44
    Telefaks 55 29 07 40
    bergen@apotekene-vest.no

    For meir informasjon - sjå nettsida til Sjukehusapoteka Vest

    Du treng ikkje å sitte utanfor behandlingsrommet å vente. Både vaksne og barn kan vente både ute og inne. I inngangsetasjen er det leikerom, lounge, kafé og fleire opphaldsareal. Det er også eit stort leikerom til venstre for den store trappa i U1.  


    Ventesonene nær behandlingromma er godt merka. Du vil få SMS om å gå til ventesona når det nærmar seg timen.  

    Når du skal på besøk eller følgje ein pasient på sjukehuset, må du gjere deg kjent med gjeldande rutinar.

    ​Les meir om besøkstider og -reglar på sjukehuset

    Pasientbiblioteket på Haukeland er til for pasientar og pårørande. Her er utlån av bøker, både tekst- og lydbøker, filmar, musikk og tidsskrift. Biblioteket har også mange aviser til utlån, mellom anna alle lokalavisene i distriktet.
    For dei som ikkje kan komme seg til biblioteket, har vi et tilbod med boktraller med eit utval frå biblioteket som blir trilla rundt til avdelingane.

    Pasientbiblioteket finn du i foajeen i Sentralblokka på Haukeland. Kom innom for ein prat, lån ei bok eller slå deg ned i salongen med ei avis.

  • Kontakt Fødeavdelinga

    Oppmøtestad

    Vi held til i Glasblokkene, blokk 5 og 6

    Hovudresepsjonen i 1. etasje i Glasblokkene 5-8 er open alle kvardagar frå 
    07.00 - 21.00, og frå 07.30 - 21.00 i helg/heilagdagar

    Flyfoto av Glasblokkene

    Glasblokkene

    Haukelandsbakken 1

    5021 Bergen

    Finn fram

    Transport

    ​Fleire rutebussar går forbi Haukeland. I tillegg finst direkte arbeidsruter mellom bydelane og sjukehuset.
     
    ​​​​​​På nettsidene til Skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestader og tider
     
    • Line 5 og 6 har avgang frå Festplassen
    • Line 12 har avgang frå Bystasjonen
    • Line 16E har avgang frå Xhibition i Småstrandgaten
    ​Busstoppa rundt Haukeland:

    • Ulriksdal for besøkande til Ulriksdal helsepark og Glasblokkene (line 5, 6, 16E)
    • Haukeland sjukehus Nord for besøkande til Glasblokkene, Kvinneklinikken, Augebygget og Haukeland hotell (line 5, 6, 12 og 16E)
    • Haukeland sjukehus Sør for besøkande til Sentralblokka og andre bygg på Haukelandsområdet (line 5, 6, 12 og 16E)
    • Ibsensgate - arbeidsruter

    ​Nærmaste stoppestad til Haukeland er bybanestoppet Haukeland sjukehus. Banen stoppar nord for Sentralblokka, like ved Glasblokkene, på Haukelandsområdet. Det tar om lag 5 minutt å gå frå stoppet til sjukehuset. 

    Sjå rutetabellar og oversikt over stoppestader på Skyss.no

    Sjekk nettsida til Flybussen for meir informasjon om ruter og prisar

     

    Det er to HC-parkeringsplassar ved Glasblokkene. ​På grunn av byggearbeid er det elles begrensa med parkeringsplassar.

    Besøkande parkerer på parkeringsdekket i Sentralblokka. Her er det også fleire HC-parkeringsplassar.

    Meir informasjon om parkering på Haukeland universitetssjukehus 

    Ein kan gå mellom Sentralblokka og Glasblokkene innandørs via tunnelsystemet.

    Praktisk informasjon

    I Glasblokkene 5-8 er det ein hovudresepsjon i 1. etasje som betener alle pasientar, pårørande og besøkande til Glasblokkene. Hovudresepsjonen er betent alle dagar frå kl. 07.00 - 21.00. Helg og heilagdager er resepsjonen betent frå 07.30 - 21.00. Her kan du få hjelp til innsjekk, å finne fram, bestille tolk, transport og mykje meir.

    I tillegg til hovudresepsjonen er det ein ekspedisjon i tilknyting til mottaket i U1. Denne har ope alle kvardagar kl. 07.00 - 22.30, og frå 08.00 til 22.30 i helg/heilagdagar

    Resepsjonen i blokk 1-4 er gjort om til base for vektarar frå hospitaldrift, og er bemanna med vektar 24/7. Her er vektar tilgjengeleg for pasientar og besøkande for enklare førespurnadar og spørsmål.

    I innkallingsbrevet ditt står det kor du skal møte på sjukehuset. Dei aller fleste får også ein SMS for ankomstregistrering same dag som timen er. Du kan velge å velge å sjekke inn via SMS på mobilen, eller på sjølvbetjeningsautomat i Glasblokkene.

    Dei pasientene som treng eller ønsker det, får hjelp hjelp i resepsjonen.

    Når pasienten har sjekka inn, enten via mobil eller på automat, får du SMS med referansekode som viser kva ven​​tesone de tilhører. Du vil alltid få ein SMS for innkalling til rom/sted.

    Når timen er over og oppgjøret tatt, får pasientene mulighet til å betale egenandel mm. via Vipps, eller å få tilsendt regning i posten eller nettbanken. 

     

    I foajeen i Sentralblokka på Haukeland finn du eit apotekutsal for publikum. Dei gjer klar resepten din medan du ventar der.

    Apotekutsalet har eit variert varetilbod, og fører dei legemidla sjukehuset nyttar i behandlinga. Dei skaffar også legemiddel som ikkje er marknadsførte i Noreg eller som må produserast spesielt. I tillegg har dei hudpleie- og hygieneartiklar og ernæringsprodukt, samt andre apotekvarer og sjukepleieartiklar.

    Dei ansatte ved apoteket gir deg informasjon, råd og rettleiing om legemiddel og legemiddelbruk og kan tilby samtale/rettleiing mellom personale og pasient på eit uforstyrra samtalerom. Dei tilbyr og opplæring i blodsukkermåling og bruk av inhalasjonspreparat.

    Apoteket tar også i mot gamle legemiddel til destruksjon.​

    Du kan betale med Vipps på apoteket. Du kan derfor mellom anna betale på førehand når du skal hente bestilte medisinar.

    Opningstider
    Måndag-fredag kl. 08.30-18.00, laurdag kl. 09.00-13.00

    Telefon 55 97 53 44
    Telefaks 55 29 07 40
    bergen@apotekene-vest.no

    For meir informasjon - sjå nettsida til Sjukehusapoteka Vest

    Du treng ikkje å sitte utanfor behandlingsrommet å vente. Både vaksne og barn kan vente både ute og inne. I inngangsetasjen er det leikerom, lounge, kafé og fleire opphaldsareal. Det er også eit stort leikerom til venstre for den store trappa i U1.  


    Ventesonene nær behandlingromma er godt merka. Du vil få SMS om å gå til ventesona når det nærmar seg timen.  

    Når du skal på besøk eller følgje ein pasient på sjukehuset, må du gjere deg kjent med gjeldande rutinar.

    ​Les meir om besøkstider og -reglar på sjukehuset

    Pasientbiblioteket på Haukeland er til for pasientar og pårørande. Her er utlån av bøker, både tekst- og lydbøker, filmar, musikk og tidsskrift. Biblioteket har også mange aviser til utlån, mellom anna alle lokalavisene i distriktet.
    For dei som ikkje kan komme seg til biblioteket, har vi et tilbod med boktraller med eit utval frå biblioteket som blir trilla rundt til avdelingane.

    Pasientbiblioteket finn du i foajeen i Sentralblokka på Haukeland. Kom innom for ein prat, lån ei bok eller slå deg ned i salongen med ei avis.