Uttak av ovarialvev:

Uttak av ovarialvev skjer ved Gynekologisk avdeling, Haukeland universitetssjukehus. Nedfrysing og lagring av eggstokkvevet utføres ved Reproduksjonsmedisinsk seksjon, Gynekologisk avdeling, Oslo Universitetssykehus Rikshospitalet, som har landsdekkande funksjon for behandlinga. Alternativt kan både uttak og nedfrysing skje ved OUS.

Sjølve operasjonen går føre seg i full narkose og deler av ein eggstokk eller heile eggstokken vert henta ut ved hjelp av kikholsoperasjon (laparoskopi). Vevet blir reinsa og kutta i små betar som så blir frose ned i små rør. Nedfrysinga skjer i ei frysemaskin og røra med eggstokkvev blir lagra i flytande nitrogen som held -196 °C. Eggstokkvevet kan lagrast i fleire tiår.

Ultralyd

Vi følgjer med på utvikling og vekst av folliklane/eggposane ved hjelp av ultralydundersøkingar. Ut i frå desse undersøkingane vurderer legen kor lenge hormonbehandlinga skal vare.

Eggløysingssprøyte

På ultralydundersøkinga kan legen sjå kor tid folliklane har nådd ønska storleik og då får du beskjed om når du skal sette eggløysingssprøyta. Det er svært viktig at du tar eggløysingssprøyta til rett tid; om kvelden 1,5 døgn før egguthenting.

Uttak av ubefrukta egg

Ved planlagt cryopresevering av ubefrukta egg, skal du møte opp ved Reproduksjonsmedisinsk avdeling, Oslo Universitetssykehus ca. kl. 08.00 (nøyaktig tidspunkt for oppmøte blir avtalt direkte). Då vil du måtte signere avtale om behandling og vise fram ID-kort.

For deg som skal til Oslo Universitetssykehus gjelder egne rutinar for smertestillande medikament og forløp. Du får informasjon om dette når de er i direkte kontakt med sjukehuset.

Uttak av egg til befruktning med partners sæd:

Ved planlagt cryopreservering av befrukta egg, skal du møte opp ved seksjon for assistert befruktning, Haukeland Universitetssjukehus etter avtale. Då vil du måtte signere avtale om behandling og vise fram ID-kort.

Førebuingar:

Kvinna

• Et ein lett frukost utan kaffi
• Ta 2 gram Paracet (= 4 tablettar á 500 mg) ein halv time før oppmøte.
  

Mannen

• Lever sædprøve, anten som du tar heime eller som du avlegg når du kjem på avdelinga
  

Dette skjer under egguthentinga: 

• Når de kjem får du ei seng du kan ligge i, i tillegg til smertestillande og avslappande medisin. Du kan ikkje køyre bil denne dagen!
• Du får lokalbedøving i skjeden som blir gitt av legen rett før egguthentinga startar.
• Sjølve egguthentinga tar 15-20 min.
• Grad av smerte ved egguttak varierer frå kvinne til kvinne, men dei fleste beskriv smerten som menstruasjonsliknande smerte som strålar bak i korsryggen.
• Partner/ pårørande kan vere med under egguthentinga dersom de begge ønskjer det.
  

Dei ulike metodane for befruktning blir bestemt utifrå kvaliteten på partners sæd.

In Vitro Fertilisering (IVF)

In vitro betyr utafor kroppen og fertilisering betyr befruktning. Denne behandlinga inneber at vi tek ut egg frå eggstokkane og befruktar desse med sædceller frå partnar. Befruktninga skjer i laboratoriet på avdelinga. Denne metoden nyttast oftast når mannen har ein normal sædprøve.

Microinjeksjon (ICSI)

Denne metoden nyttast ved nedsett sædkvalitet eller om ein ikkje har lukkast med fertilisering ved hjelp av IVF. På same måte som ved IVF, hentar vi ut egg frå eggstokkane, men ved ICSI tek vi ei sædcelle og fører den direkte inn i egget ved hjelp av ei tynn glaspipette. Ein er ikkje garantert befruktning ved bruk av denne metoden, sjølv om ein har injisert ein sædcelle i egget.

Kostnader

Ved forsamtale og fertilitetsutredning, samt ved konsultasjonar i forbindelse med sjølve behandlinga, betaler ein eigenandel på 351 kr. pr. konsultasjon. Kostnadane for medikamenta til behandlinga blir dekka av helseføretaket. Nytter ein sjukehusapoteket ved Haukeland Universitetssjukehus blir medisinane utlevert vederlagsfritt. Ved uttak av medisinar ved andre apotek, må pasienten sjølv betale for medikamenta og deretter få utgiftene refundert av helseføretaket ved innsending av faktura og kvitteringar. 

Om det er naudsynt med transport til Oslo Universitetssykehus i samband med fertilitetsbevaringa, blir denne og opphaldet dekka av pasientreiser. Ta kontakt med dei når du har fått time ved OUS for egguthenting eller uttak av ovarialvev. Pasientreiser ordnar med bestilling av transport 

I forbindelse med tilbakeføring av embryo, etter friskmelding, betaler de ein eigenandel på 351 kr.

Lagring av eggstokkvev:

Dersom kvinna seinare blir erklært frisk og ikkje klarar å bli spontant gravid, kan det frosne eggstokkvevet tinast opp og transplanterast tilbake. Det tinte vevet blir då plassert i den attverande eggstokken eller i bekkenhola i det opprinnlege området for den fjerna eggstokken. Ved vellukka behandling kan vevet, etter nokre månader, ta opp att funksjon sin, og kvinna dermed få att ein naturlige menstruasjonssyklus. Kvinna har da moglegheit til å bli spontant gravid eller gravid ved hjelp av prøverørsbehandling. Det kan være nødvendig å gjennomgå fleire eggstokkvevs-transplantasjonar for å få tilbake ein normal eggstokkfunksjon. I nokre tilfelle vil det ikkje være nokon attverande eggstokk eller den vil være utilgjengeleg. Då kan eggstokkvevet transplanterast inn ein anna stad på kroppen, for eksempel i bukveggen. Da må det seinare gjerast IVF-behandling for å kunne bli gravid.

Denne behandlingsmetoden er ikkje vellukka for alle pasientar, og det er berre født eit lite tal barn på verdsbasis etter slik behandling. Erfaringane er difor svært avgrensa.

Tilbakesetting av vev kan ikkje foretas dersom det er betydelig risiko for at kreftsjukdomen kan bli tilbakeført til kvinna igjen gjennom det vevet som skal settast inn. Dette gjeld først og fremst blodkreft (leukemi). Desse pasientane skal få denne informasjonen frå sin behandlande lege eller gynekolog. I framtida vil det kanskje være mogleg å modne egg frå frose eggstokkvev i laboratoriet. På den måten vil ikkje kreftceller bli ført tilbake til kvinna. Dette er ein metode som er i eit tidlig forskingsstadium, og dersom mogleg, vil det ikkje være aktuelt på mange år. På bakgrunn av dette, er den øvre aldersgrensen 25 år for nedfrysing av eggstokkvev hos kvinner med slike sjukdomar.

Eggstokkvev kan lagrast i fleire tiår, men i følgje Bioteknologiloven kan eggstokkvev berre lagrast så lenge omsynet til kvinna som har gitt materialet tilseier det, og det kan sjåast på som medisinsk forsvarleg. Det er dessutan ikkje lov å forlenge naturlig fruktbarhet ved å fryse egg eller ovarialvev utan sjukdomstilstand. Av omsyn til dette blir ikkje eggstokkvev tilbaketransplantert til kvinner over 45 år. For å få tilbake normal eggstokkfunksjon kan det være nødvendig å gjennomgå fleire ovarialvevstransplantasjonar, noko som forlenger behandlingsperioden. Derfor anbefalast kvinner som har lagra eggstokkvev å søke hjelp så tidlig som mogleg dersom ein ikkje oppnår spontan graviditet. Lagra eggstokkvev blir destruert ved 45 års alder eller ved kvinna sin død.

Lagring av ubefrukta egg:

Dersom eggene ikke blir tint, befruktet og tilbakeført til kvinnen innen kvinnen er 42 år, vil eggene bli destruert.

Lagring av befrukta embryo:

Om det er befrukta egg med god kvalitet etter egguthenting, blir desse frose ned og lagra til seinare bruk. De vil då få tilsendt brev i etterkant av egguthentinga om talet på embryo som er frose ned. Embryo kan lagrast i inntil 5 år på avdelinga.